Δύσκολα θα φανταζόταν κανείς μια οικοδομική άδεια – ακριβέστερα: η είδηση περί εκδόσεως μιας οικοδομικής αδείας… – να μπορεί να έχει επιδραστικότητα στην συλλογική εικόνα ενός λαού, ή πάντως στις εξωτερικές χώρες μιας χώρας. Και όμως: η αναγγελία ότι μετά την έγκριση της σχετικής μελέτης από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων και το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής, μετά την περιβαλλοντική μελέτη και πάντως την έγκριση από το Δημοτικό Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης, φθάνουμε στην έκδοση της οικοδομικής άδειας για την ανέγερση του Μουσείου Ολοκαυτώματος Ελλάδας στην Θεσσαλονίκη είναι κάτι το ξεχωριστό.

Οι έξι όροφοι του Μουσείου, με την ιδιαίτερη οκταγωνική μορφή του, που τις νύχτες θα διαχέει το φως από μέσα προς τα έξω σε λειτουργία που θα θυμίζει φάρο, στην πόλη εκείνη της Ελλάδας όπου εκτυλίχθηκε η μεγαλύτερη/χειρότερη/βιαιότερη δίωξη Εβραϊκού στοιχείου τα χρόνια της Κατοχής, δείχνουν ότι κάτι ωρίμασε. Και ωρίμασε «εις τας αρχάς του τόπου» αλλά και στους πολίτες της χώρας γενικότερα. Πάντως στους Θεσσαλονικιούς που επί χρόνια ανέχονταν στην πόλη τους η Πλατεία Ελευθερίας, τόπος μαρτυρίου των 9.000 Εβραίων (το 1942, το Μαύρο Σάββατο 11 Ιουλίου) περέμενε πεισματικά αγκυρωμένο εκεί, από την δεκαετία του ΄50, σε χρήση  υπαίθριου πάρκινγκ (προσφάτως: σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης Thesi) – ενώ είχε αποφασισθεί να μετατραπεί σε πλατεία/υπαίθριο μουσείο μνήμης. Το υπαίθριο μουσείο μνήμης,  ακόμη περιμένει και… θα περιμένει.

Πάντως η Θεσσαλονίκη το ώφειλε το Μουσείο Ολοκαυτώματος στον εαυτό της, η ίδια. Ανεξαρτήτως αν ο Γιάννης Μπουτάρης πιστώνεται την πρωτοβουλία, ή μάλλον το πείσμα προκειμένου να προωθηθεί και να μην κολλήσει για μιαν ακόμη φορά. Η Θεσσαλονίκη και – για νάμαστε ακριβέστεροι – το ώφειλε η συλλογική  μνήμη της αστικής της τάξης (ό,τι κι αν κατέληξε να σημαίνει ο όρος), καθώς μπορεί ο καθένας να αναλογισθεί ποιοι και πώς βρέθηκαν ωφελημένοι – για να το πούμε χαμηλόφωνα – από την βίαιη έκλειψη του Εβραϊκού στοιχείου από την πολη. Που ολοκληρώθηκε (δεν ξεκίνησε, ή ρίζα πάει πίσω δεκαετίες) με εκείνο το φρικτό επεισόδιο.

Η αρχιτεκτονική προσέγγιση Efrat Kοwalsky/Heide von Beckerath, η μουσειολογική μελέτη της Gallagher and Associates και – ίσως περισσότερο ακόμη – το project management της Hill με την Σαμαράς και συνεργάτες αποτελούν κάποιου είδους εγγύηση για θετική κατάληξη. (Η χρηματοδότηση, αντιλαμβανόμαστε, από την Ισραηλιτική Κοινότητα, την Γερμανία, το Ελληνικό Δημόσιο, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, αξιοσημείωτη και η δωρεά Αλμπερτ Μπουρλά).

Είναι απλοϊκό να πιστεύει κανείς ότι το φως που θα εκπέμπεται μέσα από το Μουσείο του Ολοκαυτώματος διαλύει τα σκοτάδια που επανέρχονται στα χρόνια μας. Φως που θα ήταν πολύτιμο να έφθανε πέρα από την Ελλάδα και στην Ευρώπη που σκοτεινιάζει και στο ίδιο το Ισραήλ που δεν στερείται σκιών ζοφερών αυτές τις ημέρες. Πάντως και η εκκαθάριση της μνήμης και η τιμή στα σύμβολα έχουν ήδη την ουσία τους.