Πώς αντιλαμβάνεται η Κίνα τη διεθνή κατάσταση; Τι πραγματικά πιστεύει για τον 47ο POTUS και κατά πόσο επηρεάζεται από τις αλλοπρόσαλλες επιλογές του; Πώς ερμηνεύει την συνεχώς κινούμενη σκακιέρα του εμπορικού πολέμου και τις συνέπειές της για το διεθνές εμπόριο; Η Οικονομική Επιθεώρηση, με αφορμή την παρουσία της Μέιμπελ Λου Μιάο στο Δέκατο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, άδραξε την ευκαιρία να συνομιλήσει με την ανερχόμενη, αλλά ήδη άκρως επιδραστική, συνιδρύτρια και γενική γραμματέα της κορυφαίας διεθνώς κινεζικής μη κυβερνητικής δεξαμενής σκέψης Center for China and Globalization. 

Η Κίνα παραμένει η κυρίαρχος στην Τέχνη του (εμπορικού) Πολέμου

Γιατί πιστεύετε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος επέλεξε τον δρόμο των δασμών;

Υπάρχουν τρεις κύριοι λόγοι για τους οποίους ο Τραμπ ξεκίνησε έναν εμπορικό πόλεμο πλήρους κλίμακας: Πρώτον, να χειριστεί τους δασμούς ως διπλωματικό εργαλείο για την επίτευξη εθνικών στόχων, όπως η διαφύλαξη των συνόρων και η γεωπολιτική ασφάλεια. Ο Τραμπ στράφηκε κατά παραδοσιακών συμμάχων όπως ο Καναδάς και το Μεξικό πριν κλιμακώσει τις εντάσεις με την Κίνα. Επέβαλε στις δύο χώρες αρχικά υψηλότερους δασμούς από ό,τι στην Κίνα. Ο κύριος λόγος γι’ αυτό ήταν η επείγουσα ανάγκη του να εκπληρώσει τις προεκλογικές υποσχέσεις κατά την ανάληψη των καθηκόντων του, όπως ο έλεγχος της παράνομης μετανάστευσης, η καταστολή των καρτέλ ναρκωτικών και η διασφάλιση της ασφάλειας των συνόρων. Αυτά τα ζητήματα έχουν βαθιά απήχηση στους βασικούς υποστηρικτές του −κυρίως παραδοσιακούς λευκούς ευαγγελιστές ψηφοφόρους− και είναι θέματα στα οποία έχει δεσμευτεί προσωπικά.

Δεύτερον, να χρησιμοποιήσει τους δασμούς ως οικονομική στρατηγική για τη μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ και την τόνωση της εγχώριας παραγωγής. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία των ΗΠΑ, το 2024, οι τρεις κορυφαίοι εμπορικοί εταίροι της Αμερικής ήταν: Μεξικό $466,6 δισ., Κίνα $401,4 δισ., Καναδάς $377,2 δισ. Οι τρεις χώρες αποτελούν ταυτόχρονα τις κύριες πηγές του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ. Μεταξύ Ιανουαρίου και Νοεμβρίου 2024, το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την Κίνα ανήλθε στα $267,4 δισ., με το Μεξικό στα $156,2 δισ. και τον Καναδά στα $55,2 δισ. Το εμπορικό έλλειμμα με την ΕΕ έφτασε τα $213,6 δισ. (δεύτερο υψηλότερο) και με το Βιετνάμ τα $111,6 δισ. (τέταρτο υψηλότερο). Κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας, ο Τραμπ εστίασε τον εμπορικό πόλεμο κυρίως με την Κίνα, ενώ παράλληλα επαναδιαπραγματευόταν τη NAFTA. Μετά από χρόνια προσαρμογών, το Μεξικό έγινε ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ. Ωστόσο, ο Τραμπ έχει πλέον συνειδητοποιήσει ότι το συνολικό εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ όχι μόνο δεν συρρικνώθηκε, αλλά επεκτάθηκε. Ως αποτέλεσμα, επέλεξε επιθετικά μέτρα για να αντιστρέψει την κατάσταση.

Τρίτον, θεώρησε τους δασμούς ως εργαλείο δημιουργίας εσόδων για τη μείωση του ελλείμματος του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού και την ενίσχυση της οικονομικής θέσης της κυβέρνησης. Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα τονίσει τη στρατηγική φορολόγησης των αλλοδαπών και παράλληλα μειωμένης φορολόγησης των Αμερικανών, δηλαδή επιβολή δασμών σε ξένα αγαθά με ταυτόχρονη μείωση των φόρων εισοδήματος φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων στο εσωτερικό. Ωστόσο, υπάρχει σκεπτικισμός σχετικά με το εάν οι φορολογικές περικοπές του Τραμπ μπορούν να μειώσουν αποτελεσματικά το ομοσπονδιακό έλλειμμα. Αντικειμενικά, η κυβέρνηση των ΗΠΑ αντιμετωπίζει τεράστιες σταθερές δημοσιονομικές δαπάνες. Ως αντιστάθμισμα, ο Τραμπ αναζητά εναλλακτικές ροές εσόδων και οι δασμοί μπορεί να χρησιμεύσουν ως τρόπος μερικής αντιστάθμισης του ελλείμματος του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού. 

Ο Σουν Τσου στο Η τέχνη του πολέμου διδάσκει ότι η υπέρτατη τέχνη του πολέμου είναι να επιβληθείς στον εχθρό σου άνευ μάχης. Παρά την τεράστια κινεζική ισχύ στο διεθνές εμπόριο, ή ίσως εξαιτίας της, η Κίνα επιμένει σε διαπραγματεύσεις με στόχο «τη σταθερότητα των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού». 

Η Ετήσια Έκθεση Ασιατικών Οικονομικών Προοπτικών και Προόδου Ενσωμάτωσης για το 2025, που δημοσιεύτηκε στο φετινό Φόρουμ Boao για την Ασία, αναφέρει ότι η Ασία παραμένει στον πυρήνα της παγκόσμιας αλυσίδας αξίας, με την Κίνα να εξακολουθεί να αποτελεί το κέντρο της παγκόσμιας αλυσίδας αξίας παραγωγής. Το 2023, η Ασία αντιπροσώπευε το 41,17% του παγκόσμιου εμπορίου ενδιάμεσων αγαθών, ξεπερνώντας σημαντικά το 25,5% της ΕΕ και το 15,12% της Βόρειας Αμερικής. Μεταξύ των 22 μεγαλύτερων κατηγοριών ενδιάμεσων αγαθών ανά όγκο εμπορίου παγκοσμίως, οι μισές εμφάνισαν τη μεγαλύτερη εξάρτηση από την Ασία. Τα ηλεκτρονικά εξαρτήματα που παράγονται στην Ασία αντιπροσώπευαν περισσότερο από το 70% του παγκόσμιου εμπορίου ενδιάμεσων αγαθών σε αυτήν την κατηγορία. Το 2023, μεταξύ των 22 ενδιάμεσων αγαθών με τις περισσότερες συναλλαγές, η Κίνα διατήρησε ηγετική θέση παγκοσμίως σε 20 από αυτά. 

Το 2023, η ναυαρχίδα αναφορά της διεθνούς έκθεσης China International Supply Chain Expo, «The Global Supply Chain Promotion Report», εξέτασε τις επιτυχημένες πρακτικές της Κίνας στην προώθηση της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας και τις ευκαιρίες που προσφέρει για ανοιχτή συνεργασία σε πέντε βασικές διαστάσεις: συνδεσιμότητα υποδομών, πολυμερείς και διμερείς εμπορικούς κανόνες, εσωτερικές πολιτικές μεγάλων οικονομιών, τεχνολογικές εξελίξεις και χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Η Κίνα τηρεί τη θεμελιώδη εθνική πολιτική εξωστρέφειας, προσφέροντας τέσσερις μεγάλες ευκαιρίες για παγκόσμια συνεργασία στην αλυσίδα εφοδιασμού: μια τεράστια και ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά, ολοκληρωμένη συνεργασία βιομηχανικών συστημάτων, υποστήριξη πολιτικής εξωστρέφειας υψηλού επιπέδου και καινοτομία που καθοδηγείται από την ταχεία συγκέντρωση βασικών πόρων. Η διασφάλιση της ανθεκτικότητας και της σταθερότητας των παγκόσμιων βιομηχανικών αλυσίδων και αλυσίδων εφοδιασμού είναι απαραίτητη για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη και ευθυγραμμίζεται με τα κοινά συμφέροντα των ανθρώπων παγκοσμίως. 

Ο απομονωτισμός ως γενεσιουργός δύναμη γεωπολιτικών ανακατατάξεων

Τα προγράμματα βοήθειας αποτελούν μια μορφή ήπιας διπλωματίας. Παγώνοντας το πρόγραμμα της USAID, ο Τραμπ δημιουργεί «ένα κενό εξουσίας», το οποίο η Κίνα θα μπορούσε εύκολα να καλύψει. Και φαίνεται πρόθυμη να το κάνει.

Οι ΗΠΑ θεωρούν τον εαυτό τους ως τον μεγαλύτερο πάροχο ξένης βοήθειας στον κόσμο. Στην πραγματικότητα, η εξωτερική βοήθεια των ΗΠΑ καθοδηγούνταν πάντα από τον στόχο της μεγιστοποίησης των αμερικανικών συμφερόντων, συχνά αγνοώντας τις πραγματικές ανάγκες και τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη των δικαιούχων αναπτυσσόμενων χωρών. Συχνά παρεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων εθνών προς ίδιον όφελος, επιφέροντας σοβαρές αρνητικές συνέπειες στην παγκόσμια ειρήνη και ανάπτυξη. Το 1949, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν πρότεινε το «Πρόγραμμα Τεσσάρων Σημείων», το οποίο σηματοδότησε την αφετηρία της αμερικανικής βοήθειας προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ο πρωταρχικός στόχος της εξωτερικής βοήθειας των ΗΠΑ ήταν ο περιορισμός της εξάπλωσης του κομμουνισμού και η διατήρηση της αμερικανικής ηγεμονίας. Μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, η εστίαση μετατοπίστηκε στην παγκόσμια αντιτρομοκρατία και τη διασφάλιση της ασφάλειας των ΗΠΑ. 

Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Τραμπ, η πολιτική «Πρώτα η Αμερική» επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την αμερικανική βοήθεια, αντανακλώντας λαϊκιστικές και συντηρητικές τάσεις. Οι ΗΠΑ αγνόησαν τις ευθύνες τους ως ανεπτυγμένη χώρα όσον αφορά την αντιμετώπιση παγκόσμιων αναπτυξιακών ζητημάτων όπως ο περιορισμός του χάσματος Βορρά-Νότου. Αποχώρησαν από τη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή και τον ΠΟΥ, απερίσκεπτα μείωσαν ή διέκοψαν τη χρηματοδότηση βασικών πολυμερών ιδρυμάτων, και ζήτησαν από άλλες χώρες να αναλάβουν περισσότερες ευθύνες, διακόπτοντας τη διεθνή αναπτυξιακή συνεργασία. Είναι γνωστό ότι η Millennium Challenge Corporation, ένας από τους εξειδικευμένους οργανισμούς βοήθειας των ΗΠΑ, επιβάλλει αυστηρούς πολιτικούς και οικονομικούς όρους στις χώρες-αποδέκτες, αναγκάζοντας αναπτυσσόμενες χώρες να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις που ευθυγραμμίζονται με τις προσδοκίες των ΗΠΑ, με αντάλλαγμα μεγάλης κλίμακας μακροπρόθεσμα «πακέτα βοήθειας». Οι ΗΠΑ ποτέ δεν έχουν εκπληρώσει πλήρως τις διεθνείς υποχρεώσεις τους. Ήδη από το 1970, οι ανεπτυγμένες χώρες δεσμεύτηκαν να διαθέτουν τουλάχιστον το 0,7% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματός τους ετησίως σε ξένη βοήθεια. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, από τη δεκαετία του 1990, η επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια των ΗΠΑ αντιπροσώπευε μόνο το 0,1% – 0,2% του ΑΕΕ ετησίως − πολύ χαμηλότερα του στόχου του 0,7%. Η βοήθεια των ΗΠΑ για την κλιματική αλλαγή αποτελεί επίσης χαρακτηριστικό παράδειγμα κενών υποσχέσεων. Στη Σύνοδο Κορυφής της Κοπεγχάγης για το Κλίμα το 2009 οι ΗΠΑ και άλλα ανεπτυγμένα έθνη δεσμεύτηκαν να παρέχουν τουλάχιστον $100 δισ. ετησίως σε βοήθεια για το κλίμα στις αναπτυσσόμενες χώρες έως το 2020. Ωστόσο, αυτή η δέσμευση δεν έχει ακόμη εκπληρωθεί. 

Αντιθέτως, η Κίνα τηρεί τις αρχές της εξωτερικής της βοήθειας: μη ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις, μη επιβολή της βούλησής της, και, βοήθεια άνευ πολιτικών όρων. Η αυτοαξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της κινεζικής βοήθειας βασίζεται σε τρεις βασικούς παράγοντες: κατά πόσο υποστηρίζεται από τον τοπικό πληθυσμό, εάν συμβάλλει στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των δικαιούχων χωρών, και εάν είναι ευπρόσδεκτη από τη διεθνή κοινότητα. Υποστηρίζοντας τις αξίες της δικαιοσύνης, της ειλικρίνειας, του αμοιβαίου οφέλους και της συμμετοχής, η Κίνα παραμένει προσηλωμένη στην παροχή βοήθειας με επίκεντρο τη γνήσια συνεργασία και την κοινή ανάπτυξη.

Θα μπορούσε η κούρσα ενάντια στην κλιματική κρίση, της οποίας η Κίνα φαίνεται πρόθυμη να ηγηθεί, να επαναπροσδιορίσει τη γεωπολιτική;

Την πρώτη ημέρα της δεύτερης θητείας του, ο πρόεδρος Τραμπ υπέγραψε προεδρικό διάταγμα ανακοινώνοντας, για άλλη μια φορά, την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού, ρίχνοντας σκιά σε μια ατζέντα παγκόσμιας συνεργασίας που ήδη αντιμετωπίζει προκλήσεις. Ωστόσο, η διαδικασία της παγκόσμιας συνεργασίας για το κλίμα και την ενεργειακή μετάβαση δεν θα αναχαιτιστεί, ούτε θα διαταραχθεί η αποφασιστικότητα της Κίνας να αντιμετωπίσει ενεργά την κλιματική αλλαγή και να επιτύχει τον διπλό στόχο της για τον άνθρακα. Και ενώ η επίσημη συνεργασία μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ έχει σταματήσει, οι προοπτικές για την κλιματική συνεργασία Κίνας-Ευρώπης παραμένουν ελπιδοφόρες.

Από τις πρώτες διαπραγματεύσεις για το κλίμα, η Κίνα υποστήριξε σταθερά την παγκόσμια συνεργασία. Υποστηρίξαμε σθεναρά συμφωνίες υπό την ηγεσία του ΟΗΕ, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC), του Πρωτοκόλλου του Κιότο και της Συμφωνίας του Παρισιού. Όπως πάντα, θα υποστηρίξουμε τις αναπτυσσόμενες χώρες στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω της συνεργασίας Νότου-Νότου στο πλαίσιο των δυνατοτήτων μας. Είναι πρωτίστως ευθύνη των ανεπτυγμένων χωρών να παρέχουν την απαραίτητη οικονομική και τεχνολογική υποστήριξη στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπως ορίζεται από την UNFCCC και τη Συμφωνία του Παρισιού. Ωστόσο η Κίνα, ως σημαντική αναπτυσσόμενη χώρα, έχει σημειώσει σημαντικά επιτεύγματα στις τεχνολογίες και τα προϊόντα ενεργειακής μετάβασης και θα συνεχίσει να βοηθά τις αναπτυσσόμενες χώρες μέσω της συνεργασίας Νότου-Νότου. Η ενεργειακή μετάβαση της Κίνας θα χρησιμεύσει ως έμπνευση και πρότυπο για τις αναπτυσσόμενες χώρες, αποδεικνύοντας ότι η στροφή προς την καθαρή ενέργεια είναι αναπόφευκτη και δεν θα εμποδίσει την οικονομική ανάπτυξη, αντιθέτως θα οδηγήσει σταδιακά σε οικονομική επέκταση.

Επιταχύνοντας τη μετάβαση προς μια «ποικιλόμορφη παγκοσμιοποίηση»

Αναμένετε οι συζητήσεις μεταξύ Κίνας, Ιαπωνίας και Νότιας Κορέας να οδηγήσουν σε συμφωνία σχετικά με την τεχνολογία ημιαγωγών και τις πρώτες ύλες;

Τον Μάρτιο του 2025 πραγματοποιήθηκε στη Σεούλ της Νότιας Κορέας η 13η Σύνοδος των υπουργών Οικονομικών και Εμπορίου Κίνας-Ιαπωνίας-Νότιας Κορέας. Συζητήθηκαν πολλά ουσιαστικά ζητήματα, όπως η διατήρηση της σταθερότητας των βιομηχανικών και εφοδιαστικών αλυσίδων και η ενίσχυση της συνεργασίας σε πολυμερή πλαίσια όπως ο ΠΟΕ, το RCEP και το APEC. Οι τρεις χώρες κατέληξαν σε συναίνεση σχετικά με την προηγουμένως διαμφισβητούμενη βιομηχανία ημιαγωγών. Η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα ελπίζουν να εισάγουν πρώτες ύλες ημιαγωγών από την Κίνα, ενώ η Κίνα ενδιαφέρεται να αγοράσει προϊόντα ημιαγωγών υψηλής ποιότητας από τις δύο χώρες. Αυτή η ενισχυμένη συνεργασία θα μειώσει σημαντικά την παρέμβαση των ΗΠΑ στην αλυσίδα εφοδιασμού και θα διασφαλίσει τη σταθερότητα των βιομηχανικών αλυσίδων στην περιοχή της Ανατολικής Ασίας.

Μεταβαίνουμε σε μια «ποικιλόμορφη παγκοσμιοποίηση» (diverse globalization). Θα μπορούσε η αλλαγή πολιτικής των ΗΠΑ να οδηγήσει στη θεμελίωση τοπικών συμμαχιών με παγκόσμιο αντίκτυπο;  

Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα επιτεύγματα της 13ης Συνόδου των υπουργών Οικονομικών και Εμπορίου Κίνας-Ιαπωνίας-Νότιας Κορέας ήταν η περαιτέρω ανάπτυξη της Ζώνης Ελεύθερου Εμπορίου μεταξύ τους. Στο πλαίσιο του RCEP (Regional Comprehensive Economic Partnership), το 86%-88% των εμπορευμάτων που διακινούνται μεταξύ Κίνας και Ιαπωνίας θα τυγχάνουν μηδενικών δασμών, ενώ το 83% των εμπορευμάτων που διακινούνται μεταξύ Ιαπωνίας και Νότιας Κορέας θα έχουν την ίδια μεταχείριση. Αυτό σημαίνει ότι, εάν δημιουργηθεί στο μέλλον μια πλήρως ανεπτυγμένη Ζώνη Ελεύθερου Εμπορίου Κίνας-Ιαπωνίας-Νότιας Κορέας, οι μειώσεις των δασμών και η γκάμα των καλυπτόμενων αγαθών θα επεκταθούν ακόμα περισσότερο, αποφέροντας ανυπολόγιστα οικονομικά οφέλη και στις τρεις χώρες.

Ενδέχεται ο απομονωτισμός του Τραμπ να μετατραπεί από «απειλή» σε ευκαιρία για τις διεθνείς σχέσεις, αποβαίνοντας ταυτόχρονα ευνοϊκός για την Κίνα στις διεθνείς υποθέσεις; 

Η εφαρμογή από την Κίνα μιας πολιτικής «μονομερούς ανοίγματος» και της συμπεριληπτικής πολυμερούς προσέγγισης όχι μόνο στοχεύει να σπάσει τη δυτική πολιτική ανάσχεσης, αλλά και να επιταχύνει την αναδιάρθρωση της διεθνούς τάξης. Μέχρι στιγμής, η Κίνα έχει θεσπίσει ολοκληρωμένες αμοιβαίες εξαιρέσεις από την έκδοση βίζας με 25 χώρες, και έχει εφαρμόσει εξαιρέσεις από τις θεωρήσεις διέλευσης για άλλες 38. Επιπλέον, οι εξαιρέσεις της Κίνας από την έκδοση βίζας είναι μονομερείς, που σημαίνει ότι ενώ οι πολίτες αυτών των χωρών μπορούν να εισέλθουν στην Κίνα χωρίς βίζα, οι Κινέζοι πολίτες εξακολουθούν να χρειάζονται βίζα για να τις επισκεφθούν. Αυτή η προσέγγιση διαφέρει σημαντικά από τη μακροχρόνια κινεζική διπλωματική «αρχή της αμοιβαιότητας».

Από τον περασμένο Δεκέμβριο, η Κίνα εφαρμόζει μηδενικούς δασμούς σε όλα τα φορολογητέα προϊόντα των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών με τις οποίες διατηρεί διπλωματικές σχέσεις. Ο αρνητικός κατάλογος για πρόσβαση στις ξένες επενδύσεις συνεχίζει να συρρικνώνεται, με σχεδόν ολοκληρωτική άρση περιορισμών στον τομέα της μεταποίησης. Οι πολιτικές από-παγκοσμιοποίησης των ΗΠΑ, ειδικά η εκδοχή εμπορικού προστατευτισμού του Τραμπ, δεν προκαλούν ανησυχίες μόνο στους Αμερικανούς συμμάχους, αλλά και σε άλλα έθνη. Όσο περισσότερο η Κίνα επεκτείνει το μονομερές άνοιγμά της, τόσο περισσότερο δύναται να προσελκύσει παγκόσμιους παράγοντες παραγωγής, ασκώντας έτσι πίεση στον απομονωτισμό των ΗΠΑ. 

Δημοκρατία και επιχειρήσεις στον 21ο αιώνα

Πώς αντιλαμβάνεται η Κίνα τη διείσδυση των τεχνολιγαρχών στην αμερικανή δημοκρατία;

Ο Ίλον Μασκ ξαναγράφει τους κανόνες της αμερικανικής πολιτικής. Ως τεχνολογικός γίγαντας που ελέγχει τα SpaceX, Tesla και Starlink, έχει επεκτείνει την επιρροή του στη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης, την ξένη βοήθεια, ακόμα και στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Αυτή η πάλη μεταξύ πολιτικής και επιχειρηματικής ισχύος δημιουργεί μια άνευ προηγουμένου μορφή εξουσίας: ο Μασκ, ως κυβερνητικός απεσταλμένος, μπορεί αφενός να διαλύσει την Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ, ενώ ταυτόχρονα να εξασφαλίσει συμβόλαια της NASA ως διευθύνων σύμβουλος της SpaceX. Ο Μασκ δεν είναι ούτε εκλεγμένος αξιωματούχος ούτε εγκεκριμένος από τη Γερουσία, ωστόσο, υπό τον τίτλο του «ειδικού συμβούλου», μπορεί να εκδώσει εκτελεστικές οδηγίες που επηρεάζουν τη μοίρα δύο εκατομμυρίων ομοσπονδιακών υπαλλήλων. Όταν ένας δισεκατομμυριούχος τεχνολογίας λαμβάνει απευθείας εξουσιοδότηση από τον POTUS, και μετατρέπεται σε εν δυνάμει «σκιερό μέλος του υπουργικού συμβουλίου», αυτό δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο. Η προειδοποίηση της Σχολής Δημόσιας Πολιτικής Φορντ αποδεικνύεται αληθινή: οι ΗΠΑ ολισθαίνουν προς μια «μη εκλεγμένη τεχνοκρατική απολυταρχία». Μια δημοσκόπηση του Πανεπιστημίου Κινιπιάκ δείχνει ότι η αντίρρηση στην πολιτική ανάμειξη του Μασκ υπερβαίνει την υποστήριξη σε αυτήν κατά 14 ποσοστιαίες μονάδες, με ακόμη μεγαλύτερη διαφορά να καταγράφεται μεταξύ των ομοσπονδιακών υπαλλήλων. Το ευρύ κοινό θέλει μια αποτελεσματικότερη κυβέρνηση, αλλά ταυτόχρονα φοβάται τη συγκέντρωση εξουσίας στα χέρια των εταιρικών ελίτ. Αυτό το παράδοξο αντανακλά τις προκλήσεις της διακυβέρνησης στην ψηφιακή εποχή. 

Πρόσφατα, ο Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ κάλεσε τους ηγέτες των πολυεθνικών εταιρειών εντός της Κίνας να συνδράμουν «στην τήρηση της παγκόσμιας τάξης». Δεδομένων των γεγονότων στις ΗΠΑ, δεν είναι λίγο επικίνδυνο να εμπλακούν οι εταιρείες ακόμη περισσότερο στην πολιτική;

«Το να περπατάς δίπλα στην Κίνα σημαίνει να περπατάς δίπλα στην ευκαιρία· να πιστεύεις στην Κίνα σημαίνει να πιστεύεις στο αύριο· να επενδύεις στην Κίνα σημαίνει να επενδύεις στο μέλλον». Ο Κινέζος Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ έκανε αυτή τη δήλωση στις 28 Μαρτίου στο Πεκίνο, κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με εκπροσώπους της διεθνούς επιχειρηματικής κοινότητας. Οι ξένες επενδύσεις υπήρξαν μάρτυρες, συνεισφέροντες και ωφελούμενοι της μεταρρύθμισης και του ανοίγματος της Κίνας. Οι ξένες επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν το 1/3 των εισαγωγών και εξαγωγών της Κίνας, το 1/4 της βιομηχανικής προστιθέμενης αξίας και το 1/7 των φορολογικών εσόδων της, ενώ δημιουργούν πάνω από 30 εκατομμύρια θέσεις εργασίας − καθιστώντας την αναπόσπαστη δύναμη στη διαμόρφωση του νέου αναπτυξιακού πλαισίου της χώρας.

Παραθέτοντας το αρχαίο κινέζικο ρητό, «Αν μου δώσεις ένα ροδάκινο, θα σου επιστρέψω έναν πολύτιμο νεφρίτη», ο Σι Τζινπίνγκ τόνισε τα αμοιβαία επωφελή αποτελέσματα των ξένων επενδύσεων στην Κίνα. Σημείωσε συγκεκριμένα: «Οι ξένες επιχειρήσεις είναι σημαντικοί συμμετέχοντες στον εκσυγχρονισμό της Κίνας, στη μεταρρύθμιση, το άνοιγμα και την καινοτομία της, καθώς και στην ενσωμάτωσή της στην παγκόσμια οικονομία». Επί του παρόντος, η αυξανόμενη μονομερής στάση, ο προστατευτισμός και οι γεωπολιτικές εντάσεις συνεχίζουν να επηρεάζουν τις προσδοκίες της παγκόσμιας αγοράς και την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Ορισμένοι σχολιαστές επισημαίνουν ότι, ενώ η παγκόσμια ζήτηση για πολυμέρεια αυξάνεται, η προσφορά της μειώνεται. «Αυτή τη στιγμή, αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε είναι ένας σταθερός κόσμος», δήλωσε ο Κρεγκ Άλεν, πρόεδρος του Επιχειρηματικού Συμβουλίου ΗΠΑ-Κίνας. Τόνισε ότι η έμφαση που έδωσε ο Σι Τζινπίνγκ κατά τη διάρκεια της συνάντησης σε λέξεις-κλειδιά, όπως η «πολυμερής σχέση» και η εξωστρέφεια, έστειλε ένα ισχυρό και καθησυχαστικό μήνυμα στην παγκόσμια επιχειρηματική κοινότητα.

Ο 21ος αιώνας κινείται γρηγορότερα από όσο μπορεί να ακολουθήσει το ανθρώπινο μάτι. Τεχνητή Νοημοσύνη, κλιματική κρίση, κβαντικοί υπολογιστές, πυρηνική σύντηξη, αστροπολιτική. Πρόκειται για μια συναρπαστική, αλλά συνάμα τρομακτική περίοδο. Είστε αισιόδοξη για το μέλλον της ανθρωπότητας;

Ανησυχώ για το μέλλον του κόσμου, όπως ανησυχώ για το μέλλον ενός νεογέννητου μωρού − είναι αναπόφευκτο! Ωστόσο, πρέπει να ειπωθεί ότι η σκιά των συγκρούσεων και του πολέμου στον σημερινό κόσμο είναι μικρότερη από ό,τι ήταν για το μεγαλύτερο μέρος του περασμένου αιώνα. Δεν έχουμε βιώσει παγκόσμιο πόλεμο, ούτε έχουν χρησιμοποιηθεί πυρηνικά όπλα. Η ανθρωπότητα έχει σημειώσει πρόοδο σε σημαντικούς τομείς όπως η τεχνολογία. Περισσότεροι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο γνωρίζουν τα κλιματικά ζητήματα και τη σοβαρότητά τους, και περισσότεροι νέοι δίνουν πλέον προσοχή σε πιεστικές παγκόσμιες προκλήσεις. Πρόκειται για εξελίξεις των τελευταίων ετών, που μου δίνουν μια συγκρατημένη αισιοδοξία για το μέλλον της ανθρωπότητας. Εάν κάνουμε τις σωστές επιλογές, θα οδεύσουμε προς ένα λαμπρό μέλλον.