Τον τελευταίο καιρό όλο και περισσότεροι παίκτες της ενέργειας δείχνουν ενδιαφέρον για το φυσικό υδρογόνο, με ορισμένους ειδικούς να εκφράζουν την ελπίδα πως ο συγκεκριμένος πόρος θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει το παγκόσμιο ενεργειακό τοπίο. Ωστόσο πολλοί είναι εκείνοι που διατηρούν τις επιφυλάξεις τους, κυρίως ως προς τη βιωσιμότητα του εγχειρήματος.

Το φυσικό υδρογόνο, γνωστό επίσης ως «λευκό», «χρυσό» ή «γεωλογικό υδρογόνο», είναι μία ουσία που εντοπίζεται ήδη σχηματισμένη κάτω από την επιφάνεια της Γης. Ανακαλύφθηκε τυχαία στο Μάλι πριν από σχεδόν 40 χρόνια, δεν περιέχει άνθρακα και όταν καίγεται αφήνει πίσω του μόνο νερό.

Μεταξύ των κολοσσών που στηρίζουν τις έρευνες συγκαταλέγονται οι μεταλλευτικοί Rio Tinto και Fortescue, η ρωσική Gazprom, ο επενδυτικός βραχίονας της BP και η Breakthrough Energy Ventures του Μπιλ Γκέιτς. Ειδικοί του κλάδου εξηγούν πως με την αξιοποίησή του η ανθρωπότητα θα είναι σε θέση να παράγει μέταλλα, καύσιμα, ακόμη και τρόφιμα, με πολύ λιγότερες εκπομπές από εκείνες των συμβατικών μεθόδων.

Σε εξέλιξη βρίσκονται ερευνητικές προσπάθειες σε πολλές χώρες, με τον Καναδά και τις ΗΠΑ να ηγούνται βάσει αριθμού έργων, σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας συμβούλων Rystad Energy που επικαλείται σε ανάλυσή του το CNBC.

Οι αναλυτές εκτιμούν ότι το 2025 θα είναι καθοριστικό έτος, καθώς επιχειρήσεις ελπίζουν να εντοπίσουν σύντομα κοιτάσματα του πολύτιμου αερίου. Ωστόσο, δεν λείπουν και οι επικριτές που εκφράζουν περιβαλλοντικές ανησυχίες (σ.σ. για τη διαδικασία εξαγωγής) και τις δυσκολίες διανομής. Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (IEA) έχει προειδοποιήσει ότι το φυσικό υδρογόνο μπορεί να αποδειχθεί «ασύμφορα διάσπαρτο» για να αξιοποιηθεί με οικονομικά βιώσιμο τρόπο.

Ο Minh Khoi Le, επικεφαλής έρευνας για το υδρογόνο στη Rystad Energy τηρεί στάση αναμονής. «Πέρυσι άρχισαν να σχεδιάζονται σοβαρές εκστρατείες γεωτρήσεων και δοκιμές εξόρυξης, με τη συμμετοχή σημαντικών εταιρειών». Παρότι η πρόοδος ήταν αργή, η αύξηση της χρηματοδότησης από επενδυτές θα μπορούσε να επιταχύνει τις εξελίξεις φέτος, εκτιμά ο ίδιος.

Η αυστραλιανή HyTerra ανακοίνωσε τον πέρυσι Αύγουστο επένδυση 21,9 εκατομμυρίων δολαρίων από τη Fortescue, με στόχο την πλήρη χρηματοδότηση διευρυμένων προγραμμάτων εξερεύνησης. Η BP Ventures, ηγήθηκε φέτος ενός γύρου χρηματοδότησης για την Snowfox Discovery, ενώ η γαλλική Mantle8 εξασφάλισε 3,4 εκατ. ευρώ από το Breakthrough Energy Ventures.

Η εταιρεία Mantle8, με έδρα στη Γκρενόμπλ της Γαλλίας, έχει θέσει ως στόχο να εξορύξει 10 εκατομμύρια τόνους φυσικού υδρογόνου έως το 2030, συμβάλλοντας στους περιβαλλοντικούς στόχους της ΕΕ. Ο Aurian Durbuis, επικεφαλής προσωπικού, δηλώνει ότι παρά τις δυσκολίες, η δυναμική ενισχύεται, ιδίως λόγω των προκλήσεων που αντιμετωπίζει το «πράσινο υδρογόνο». Ο ίδιος υπογραμμίζει πως το κρίσιμο ζήτημα είναι αν τα κοιτάσματα που θα βρεθούν θα είναι εξίσου αξιοποιήσιμα όπως τα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η Mantle8 ευελπιστεί να ξεκινήσει γεωτρήσεις το 2028. Αν μέχρι τότε ανακαλυφθεί υψηλής συγκέντρωσης υδρογόνο υπό πίεση, θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα.

Η Hydrogen Science Coalition, μια ομάδα επιστημόνων και μηχανικών, προειδοποιεί πάντως ότι η εξερεύνηση για φυσικό υδρογόνο βρίσκεται ακόμη σε «εμβρυακό στάδιο». Οι πιθανότητες να βρεθούν μεγάλα, καθαρά αποθέματα είναι «σχετικά μικρές».

Σήμερα, η μόνη αξιοποιήσιμη φυσική αποθήκη λευκού υδρογόνου στο Μάλι παράγει μόλις ένα κλάσμα των ημερήσιων ενεργειακών αποδόσεων μιας και μόνο ανεμογεννήτριας, σημειώνει ο γεωεπιστήμονας Arnout Everts. Και ακόμη κι αν εντοπιστούν μεγάλα κοιτάσματα, η ανάπτυξη σε βιομηχανική κλίμακα θα χρειαστεί δεκαετίες, εκτιμούν οι ειδικοί.