Για πολλούς, το Microsoft Excel είναι η επιτομή της εταιρικής βαρεμάρας. Το τρομερό σφάλμα #value! έχει διαχρονικα οδηγήσει έναν ανυπολόγιστο αριθμό χρηστών σε απόγνωση. Ωστόσο, για τους οικονομικούς αναλυτές, τους συμβούλους διαχείρισης και ακόμη και τους δημοσιογράφους του επιχειρηματικού ρεπορτάζ, το πρόγραμμα υπολογιστικών φύλλων, το οποίο αυτό το μήνα συμπλήρωσε 40 χρόνια ζωής, είναι ένα εύχρηστο εργαλείο για τα… πάντα, από την εξέταση της οικονομικής πορείας μιας εταιρείας έως την τιμολόγηση των περιουσιακών στοιχείων.

Ο Satya Nadella, το αφεντικό της Microsoft, το έχει αποκαλέσει το «καλύτερο καταναλωτικό προϊόν» που έφτιαξε ποτέ ο τεχνολογικός γίγαντας. Το πρόγραμμα έχει ακόμη και το δικό του παγκόσμιο πρωτάθλημα στο Λας Βέγκας, όπου οι μάγοι των λογιστικών φύλλων συνεργάζονται και ανταγωνίζονται για να φτάσουν στη νίκη.

Το Excel δεν ήταν το πρώτο πρόγραμμα υπολογιστικών φύλλων για PC και Mac. Αυτός ο ιστορικός τίτλος ανήκει στο VisiCalc (συντομογραφία για το visible calculator), το οποίο δημιουργήθηκε το 1979 από τον Dan Bricklin, φοιτητή τότε στην επιχειρηματική σχολή του πανεπιστημίου Harvard.

Μέχρι το 1983 ένα ανταγωνιστικό πρόγραμμα, το Lotus 1-2-3, είχε πάρει την πρωτοκαθεδρία. Όταν η Microsoft κυκλοφόρησε το Excel το 1985, έφερε μερικές πρωτοποριακές ανατροπές. Αντί να υπολογίζει εκ νέου κάθε κελί όταν αυτό άλλαζε, ενημέρωνε μόνο τα επηρεαζόμενα κελιά. Αυτό το έκανε πολύ πιο γρήγορο, ειδικά στα πρώτα PC. Η Microsoft εγκατέλειψε επίσης το δυσκίνητο περιβάλλον γραμμής εντολών για ένα πιο εύχρηστο γραφικό περιβάλλον.

Το Excel έγινε γρήγορα ένα από τα πιο δημοφιλή επιχειρηματικά εργαλεία. Ο ακριβής αριθμός χρηστών είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, επειδή το λογισμικό περιέχεται σε πακέτα και με άλλα προγράμματα της Microsoft, αλλά πέρυσι η εταιρεία ανέφερε ότι η έκδοση cloud είχε σχεδόν 400 εκατομμύρια συνδρομητές. Η βαθιά γνώση του Excel είναι πολύτιμη: πάνω από 100 εκατ. χρήστες του LinkedIn το αναφέρουν ως δεξιότητα, σε σύγκριση με τα 61 εκατ. που δηλώνουν ότι γνωρίζουν να χειρίζονται το ανταγωνιστικό Google Sheets, σύμφωνα με τη Senacea, μια εταιρεία συμβούλων για ζητήματα υπολογιστικών φύλλων.

Το Excel έχει συνδεθεί με πολλά λάθη στο χώρο εργασίας – αν και οι υπερασπιστές του θα σπεύσουν να κατηγορήσουν τον ανθρώπινο παράγοντα σε αυτά. Ο οικονομικός κόσμος είναι γεμάτος από ιστορίες δαπανηρών λαθών που ξεκίνησαν από «αθώα» σφάλματα σε λογιστικά φύλλα. Το Excel έχει επίσης κατηγορηθεί για ένα ιστορικό λάθος σε ερευνητικά προγράμματα, στο οποίο «πέρασε« τα ονόματα των γονιδίων για ημερομηνίες, συνδέθηκε με την υποδήλωση των κρουσμάτων κορωνοϊού στην Αγγλία (επειδή είχε περιορισμένο αριθμό γραμμών για την καταγραφή των αποτελεσμάτων) και θεωρήθηκε υπεύθυνο για τη διακοπή της δίκης των αναταραχών της 6ης Ιανουαρίου στην Αμερική (επειδή ευαίσθητες πληροφορίες είχαν ξεμείνει σε κρυφά κελιά).

Κανένα από αυτά τα ζητήματα όμως δεν έχουν επηρεάσει την κυριαρχία του Excel. Μήπως η τεχνητή νοημοσύνη έρθει να του κλέψει το στέμμα; Με τα έξυπνα νέα εργαλεία που τροφοδοτούνται από την τεχνολογία και υπόσχονται να κάνουν την ανάλυση δεδομένων ευκολότερη, ο οικείος πίνακας αριθμών και υπολογισμών θα μπορούσε σύντομα να μοιάζει ξεπερασμένος. Ωστόσο, αντί να αντικαταστήσει τα λογιστικά φύλλα, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να τα κάνει ακόμη καλύτερα. Τον περασμένο μήνα η Microsoft παρουσίασε έναν βοηθό τεχνητής νοημοσύνης για το Excel, ο οποίος επιτρέπει στους χρήστες να επεξεργάζονται δεδομένα χρησιμοποιώντας υποδείξεις φυσικής γλώσσας. Το Excel, και οι πιστοί του, δεν είναι έτοιμοι να «μπουν στο αρχείο».

©The Economist. Μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε από την Economia Media Α.Ε., έπειτα από ειδική άδεια. Το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο βρίσκεται στο www.economist.com