Αν η εταιρεία 1Χ ήταν ειλικρινής μαζί μας, η παρουσίασή του ρομπότ της Neo θα ήταν μία από τις σημαντικότερες ανακοινώσεις της χρονιάς. Η εταιρεία τεχνολογίας από το Πάλο Άλτο παρουσίασε πρόσφατα τον πρώτο ρομποτικό οικιακό βοηθό σε εντελώς προσιτή τιμή (20.000 δολάρια), υποστηρίζοντας πως ο Neo μπορεί να αναλάβει όλες αυτές τις εργασίες που μας βαραίνουν στο σπίτι: πλύσιμο των πιάτων (σ.σ. τοποθέτηση των βρόμικων σε πλυντήριο πιάτων), καθάρισμα, δίπλωμα των ρούχων… Η υπόσχεση όμως παραήταν καλή για να είναι αληθινή και, στην πραγματικότητα, πίσω από κάθε κίνηση του ρομπότ κρυβόταν ένας χειριστής που κρυβόταν στο διπλανό δωμάτιο με ένα VR headset.

Η εταιρεία υπόσχεται πως σύντομα, με τη βοήθεια της ΑΙ, όλα αυτά που τώρα αποτελούν προϊόν… τηλεχειρισμού, θα γίνονται αυτόνομα. Όμως προς τι τόση βιασύνη στην παρουσίαση; Και πόσο κοντά βρισκόμαστε σε ένα τέτοιο ορόσημο για την καθημερινή ζωή; Μία δημοσιογράφος της Wall Street Journal, η Τζοάνα Στερν, έσπευσε να ελέγξει τους ισχυρισμούς της εταιρείας και συνάντησε το Neo και τον δημιουργό του, τον διευθύνοντα σύμβουλο της 1X, Μπέρντ Μπόρνιχ στην Καλιφόρνια. Με ύψος 1,68 μέτρων και βάρος περίπου 30 κιλών, το ρομπότ μοιάζει να έχει βγει κατευθείαν από ταινία επιστημονικής φαντασίας. Προχωρά προς το πλυντήριο πιάτων, τραβά τη λαβή, βάζει προσεκτικά ένα πιρούνι στη θήκη των μαχαιροπίρουνων, σκουπίζει τον πάγκο με μια πετσέτα και -λίγο αργότερα- διπλώνει ένα πουλόβερ. Το θέαμα είναι ταυτόχρονα συναρπαστικό και αδέξιο: χρειάζεται δύο λεπτά για να ολοκληρώσει ένα δίπλωμα και κινδυνεύει να πέσει κάθε φορά που σκύβει. Όμως, κανείς δεν θυμώνει, ο πρώτος κανόνας όταν δοκιμάζεις ένα ανθρωποειδές είναι «να είσαι ευγενικός».

Από την περασμένη εβδομάδα, η 1X δέχεται προπαραγγελίες (με μίνιμουμ προκαταβολή 200 δολάρια). Για όσους δεν επιθυμούν να πληρώσουν εφάπαξ, υπάρχει και η «ευκολία» της ενοικίασης του ρομπότ έναντι 499 τον μήνα, με ελάχιστη διάρκεια έξι μηνών. Οι πρώτες παραδόσεις υποτίθεται πως θα γίνουν κάποια (προς το παρόν απροσδιόριστη) στιγμή μέσα στο 2026. Και το μεγάλο τίμημα σε όλα αυτά είναι, προς το παρόν τουλάχιστον, η ιδιωτικότητα: Για την ώρα, κάποιος άνθρωπος της εταιρείας μπορεί να βλέπει μέσα από τα «μάτια» του ρομπότ για να εκτελέσει τις εντολές των χρηστών. «Δεν είναι για όλους», παραδέχεται ο Μπόρνιχ. «Αν αγοράσεις αυτό το προϊόν, αποδέχεσαι ένα είδος κοινωνικού συμβολαίου. Χωρίς τα δεδομένα σου, δεν μπορούμε να το βελτιώσουμε».

Για τα αποκαλυπτήρια του Neo, έκανε ειδικό αφιέρωμα και ο καταξιωμένος κριτικός νέων τεχνολογιών Marques Brownlee.

Το Neo επιχειρεί να λύσει δύο από τα πιο δύσκολα προβλήματα της οικιακής ρομποτικής: πώς να έχει ασφαλές σώμα και έξυπνο μυαλό. Και για να το πετύχει, χρειάζεται να ζήσει στα σπίτια μας και να εκπαιδευτεί. Ποιος όμως είναι έτοιμος να δεχθεί μια τέτοια συνθήκη για τα δεδομένα του πιο ευαίσθητου και προσωπικού χώρου;

Προσπερνώντας όλα τα ανοιχτά ζητήματα ασφάλειας και άρσης της ιδιωτικότητας, ο Μπόρνιχ επιλέγει να στραφεί στη μηχανική ασφάλεια του Neo που κατά τον ίδιο είναι «αποδεδειγμένη». Το σώμα του ρομπότ είναι ελαφρύ ώστε να μη μπορεί να τραυματίσει κανέναν αν πέσει. Αντί για μεταλλικά γρανάζια, διαθέτει μοτέρ που κινούν συνθετικούς τένοντες, μιμούμενους τους ανθρώπινους — αυτό περιορίζει την ταχύτητα και τη δύναμή του. Η φόρμα που φοράει δεν είναι απλώς για το στυλ – προστατεύει από τυχόν επαφές και το κάνει να δείχνει λιγότερο τρομακτικό. Όπως λέει χαριτολογώντας η Στερν, «τίποτα δεν λέει “είμαι ακίνδυνος” όσο ένα πλεκτό κορμάκι».

Οι κινήσεις του Neo θυμίζουν μαθητευόμενο βοηθό: χρειάζεται πέντε λεπτά για να βάλει δυο ποτήρια και ένα πιρούνι στο πλυντήριο, αλλά τελικά τα καταφέρνει. Μπορεί να σου φέρει ένα μπουκάλι νερό από το ψυγείο, να διπλώσει ένα πουλόβερ –και να αποτύχει παταγωδώς στο να σπάσει ένα καρύδι, αφού η δύναμη των δαχτύλων του είναι ίδια με του ανθρώπου. Ευτυχώς.

Όλα αυτά σήμερα τα κάνει υπό τον έλεγχο ενός χειριστή με VR κράνος και χειριστήρια. Οι τεχνικοί της 1X μιμούνται κάθε του κίνηση εξ αποστάσεως, συλλέγοντας παράλληλα δεδομένα. Αυτά τα βίντεο με πλυντήρια, ρούχα, ποτήρια και σκούπες τροφοδοτούν το λεγόμενο world model, ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που μαθαίνει πώς λειτουργεί ο πραγματικός κόσμος, όπως ένα παιδί που παρατηρεί και επαναλαμβάνει.

Η εταιρεία υπόσχεται ότι το 2026 το Neo «θα μπορεί να κάνει τις περισσότερες από αυτές τις εργασίες μόνο του». Ο Μπόρνιχ παραδέχεται ότι στην αρχή η απόδοση θα έχει προβλήματα «AI slop», δηλαδή θα είναι λίγο πρόχειρη: ένα ποτήρι θα μπαίνει πού και πού στραβά στο πλυντήριο πιάτων, ένα πουκάμισο θα αφήνεται κατά λάθος μισοδιπλωμένο κ.ο.κ. Μέχρι τότε, οι πρώτοι, θαρραλέοι ιδιοκτήτες του Neo θα κλείνούν… ραντεβού μέσω εφαρμογής για συγκεκριμένες δουλειές – π.χ. «πότισμα φυτών κάθε Τρίτη» ή «σκούπισμα κάθε Τετάρτη». Οι ιδιοκτήτες θα μπορούν να ορίζουν ζώνες όπου το ρομπότ δεν θα έχει πρόσβαση και να θολώνουν πρόσωπα στις εικόνες που αποστέλλονται για εκπαίδευση. «Εσείς θα ελέγχετε τα πάντα», τονίζει ο Μπόρνιχ. Οι χειριστές είναι πιστοποιημένοι και επιτηρούμενοι – αν και, όπως σχολιάζει δηκτικά η Στερν, «η καθαρίστριά μου δεν φοράει κάμερα ούτε στέλνει δεδομένα σε εταιρεία».

Για όσους φοβούνται ότι το Neo μπορεί να τους ρίξει ένα τραπέζι ή να αφήσει το μάτι της κουζίνας αναμμένο, υπάρχουν περιορισμοί: δεν θα χειρίζεται τίποτα καυτό, αιχμηρό ή βαρύτερο από 25 κιλά.

Εικόνες από το μέλλον;

Το πιο εντυπωσιακό στην εμπειρία, δεν ήταν τόσο οι αμφιλεγόμενες, για την ώρα, ικανότητες του Neo, όσο το γεγονός ότι το μέλλον πλησιάζει. Σήμερα μοιάζει με ακριβό πείραμα αλλά αύριο ο Neo (ή «αδέλφια του») μπορεί να γίνει ο πρώτος συγκάτοικος που θα μαθαίνει να καθαρίζει το σπίτι μας. Τα επόμενα χρόνια δεν θα «αγοράζουμε» απλώς ρομπότ — θα τα μεγαλώνουμε, όπως εκπαιδεύουμε ένα παιδί. Και η 1X δεν είναι μόνη. Η Tesla και νεοφυείς εταιρείες όπως η Figure εργάζονται πως την ίδια κατεύθυνση. Το Neo είναι ίσως η πρώτη πραγματική γεύση μιας νέας εποχής «τεχνητής νοημοσύνης» – μηχανές που δεν περιορίζονται σε ένα browser ή ένα chatbot, αλλά κινούνται μέσα στους πιο προσωπικούς μας χώρους. Και ίσως χρειάζονται οι λίγο πιο «τρελοί» και «αδιάφοροι» που θα επιτρέψουν στα πρώτα μοντέλα να πάνε εκεί που κανένα ρομπότ δεν είχε φτάσει στο παρελθόν: στα σπίτια μας.