Η ανάγκη ανέπαφων συναλλαγών, ειδικά μετά την πανδημία της Covid-19, σε συνδυασμό με παράγοντες όπως η «έκρηξη» του ηλεκτρονικού εμπορίου και ο περιορισμός των άσκοπων διαδρομών κατά την παράδοση δεμάτων στους πελάτες (Last Mile), οδήγησαν τις εταιρείες ταχυμεταφορών σε πιο «έξυπνους» τρόπους εξυπηρέτησης. Η νέα τάση, που κερδίζει έδαφος και στην Ελλάδα, είναι τα pick up points ή αλλιώς parcel lockers APM (Automated Parcel Machines, αυτοματοποιημένες θυρίδες παράδοσης ταχυδρομικών αντικειμένων).

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, στο εννιάμηνο του 2022 ο τζίρος των ηλεκτρονικών πωλήσεων επιχειρήσεων, με προσωπικό πάνω από 10 άτομα (35.623 επιχειρήσεις), εκτινάχθηκε στα €20,5 δισ. από €13,3 δισ. ολόκληρο το 2021. Ταυτόχρονα, τα έσοδα της ταχυδρομικής αγοράς από τη διακίνηση δεμάτων ανήλθαν στα €482,2 εκατ. από €428,2 εκατ. το 2020, ενώ διακινήθηκαν 119,3 εκατομμύρια αντικείμενα από 106 εκατομμύρια το 2020.

ΕΥΕΛΙΞΙΑ ΚΑΙ ΑΝΕΠΑΦΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με έρευνα της Metron Analysis, που διενεργήθηκε το πρώτο τρίμηνο του 2022 για της λογαριασμό της ΕΕΤΤ, μόνο το 28% των ερωτώμενων γνώριζε τις αυτοματοποιημένες ταχυδρομικές θυρίδες και μόλις 1 στους 3 εξ αυτών είχαν χρησιμοποιήσει τη νέα υπηρεσία, ενώ το 33% εμφανίστηκε πρόθυμο να τη χρησιμοποιήσει. Οι κατασκευές περιλαμβάνουν οθόνη αφής ή πληκτρολόγιο, barcode scanner και δυνατότητα πληρωμής μέσω εγκατεστημένου POS. Για τις εταιρείες courier, η παράδοση κατ’ οίκον κοστίζει έως και 5 φορές περισσότερο από τις παραδόσεις «click and collect». Το κόστος των επιστροφών επίσης μπορεί να φτάσει έως και 2-3 φορές το κόστος των παραδόσεων. Επιπλέον, η παράδοση δεμάτων μέσω smart points παράγει έως και 65% λιγότερους ρύπους, καθώς ο πελάτης εκτιμάται ότι θα παραλαμβάνει το δέμα του πηγαίνοντας ή επιστρέφοντας από τη δουλειά, μία απόσταση δηλαδή που θα διένυε ούτως ή άλλως.

Για τη νέα υπηρεσία courier μίλησε στην Οικονομική Επιθεώρηση η Δρ. Κατερίνα Φραϊδάκη, eCommerce Coordinator του εργαστηρίου ηλεκτρονικού επιχειρείν ELTRUNτου Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος ΔΣ του ελληνικού συνδέσμου ηλεκτρονικού εμπορίου GR.EC.A. «Τα parcel lockers αποτελούν πλέον έναν από τους πιο ανερχόμενους τρόπους παράδοσης προϊόντων. Η εμφάνισή τους προσδιορίζεται, στην “πριν από τον κορονοϊό” εποχή, αλλά η ανάπτυξή τους και τα βήματα αποδοχής από το κοινό ξεκίνησαν στην “εντός κορονοϊού” εποχή. Ως εργαστήριο μελετάμε τη χρήση των parcel lockers (ή αλλιώς pick up points) από το 2016. Στις πρώτες έρευνές μας, παράγοντες όπως η ευελιξία στην παραλαβή του προϊόντος από τον καταναλωτή όποτε είναι εκείνος διαθέσιμος (68%), η παραλαβή από σημεία τα οποία βρίσκονται σε διαδρομές που ήδη πραγματοποιεί (66%), και η μη ανάγκη για αναμονή στο σπίτι (54%), ήταν οι βασικότεροι για να επιλέξει κάποιος καταναλωτής να χρησιμοποιήσει τα parcel lockers. Στις πιο πρόσφατες έρευνές μας, παρατηρούμε σημαντική αύξηση των παραπάνω παραγόντων και προσθήκη του παράγοντα «μη επαφή για θέματα υγείας» σε ποσοστό 59%. Λαμβάνοντας υπόψη τα στατιστικά που λαμβάνουμε, όσον αφορά το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών, από τον Εcommerce Europe, τα parcel lockers έχουν μεγάλο ποσοστό διείσδυσης σε όλες τις κατηγορίες, με την πρωτοκαθεδρία στη χρήση να έχουν οι κατηγορίες «αθλητικά είδη, παιχνίδια, hobbies» (63%), «βιβλία και μουσική» (60%)», σημείωσε η κ.Φραϊδάκη.

ΠΟΣΟ ΠΙΘΑΝΟ ΘΕΩΡΕΙΤΕ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕΤΕ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΛΑΒΗΣ – ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΣΕ ΘΥΡΙΔΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ; ΒΑΣΗ: ΣΥΝΟΛΟ ΧΡΗΣΤΩΝ Ν=2004 ΑΤΟΜΑ

ΣΕ ΠΛΗΡΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΚΤΥΟ «PARCEL LOCKERS» ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ενδεικτικά, στην ελληνική αγορά, όπως έλεγαν στην Οικονομική Επιθεώρηση στελέχη της ACS «αυτή τη στιγμή λειτουργούν 88 ACS Smartpoint Lockers σε όλη την Ελλάδα, ενώ το πλάνο του 2023 είναι το πλήθος να φτάσει τα 200». Επιπλέον, στελέχη της Skroutz τόνιζαν στην ΟΕ, ότι «αυτή τη στιγμή έχουμε τοποθετημένα περισσότερα από 600 Skroutz Point σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ στοχεύουμε μέσα στο 2023 να ξεπεράσουμε τα 1500. Χαρακτηριστικό της αποδοχής που έχουν από τους χρήστες ως τρόπος παράδοσης είναι ότι το 25-30% των αποστολών που διαχειρίζεται η Skroutz Last Mile είναι σε κάποιο Skroutz Point που έχει επιλέξει ο εκάστοτε καταναλωτής». Ακόμα, σύμφωνα με το site της Boxnow, η εταιρεία έχει τοποθετήσει lockers σε 1.200 σημεία σε όλη την Ελλάδα, εκ των οποίων 447 στην Αττική και 129 στη Θεσσαλονίκη, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι και η ΕΛΤΑ Courier ετοιμάζεται να εγκαταστήσει APM, σε πρώτη φάση έξω από κεντρικά υποκαταστήματά της.

Μέσα στον Μάρτιο λήγει η διαβούλευση της ΕΕΤΤ, που έχει καλέσει τις επιχειρήσεις του κλάδου να καταθέσουν τις προτάσεις τους για τυχόν βελτιώσεις στο υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο, την αποδοτική ανάπτυξη δικτύων, τη γεωγραφική διασπορά τους−κυρίως σε περιοχές με χαμηλό εμπορικό ενδιαφέρον ή χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα− και τον καθορισμό ελάχιστων προδιαγραφών. Η ΟΕ επικοινώνησε με τον διευθυντή της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, Ιωάννη Τσιάμη, ο οποίος όμως αρνήθηκε να τοποθετηθεί πριν την ολοκλήρωση της διαβούλευσης.

ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΡΔΗ

Σύμφωνα με έρευνα της ΕΕΤΤ, το κόστος αγοράς για μία τυπική υποδομή parcel lokcer (30-32 θυρίδες) κυμαίνεται €6.000-€18.500, με δεδομένα πρώτου εξαμήνου 2022. Μία ενδεικτική τιμή για την αγορά του λογισμικού είναι €60.000, ενώ οι υπηρεσίες παρακολούθησης του συστήματος κοστίζουν περίπου €2.000/μήνα. Για ενοίκιο, προβλέπεται αποζημίωση έως €5 ανά τετραγωνικό μέτρο (τ.μ.) για εξωτερικό χώρο ΟΤΑ και €10 ανά τ.μ. για εσωτερικό χώρο.

Τα ετήσια έξοδα για τη λειτουργία του δικτύου εκτιμάται ότι θα κυμαίνονται από €3,30 – €4,65 εκατομμύρια. Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα και τη διεθνή εμπειρία, το συνολικό κόστος επένδυσης για ένα δίκτυο αυτόματων θυρίδων στην Ελλάδα εκτιμάται μεταξύ €30- €42 εκατ. σε βάθος 3-5 ετών (μεταξύ 1,6%-2,2% των αντίστοιχων ετήσιων εσόδων του κλάδου), ενώ μία εύλογη περίοδος απόσβεσης κυμαίνεται μεταξύ 8-10 ετών.

Όσον αφορά γεωγραφικές περιοχές χαμηλού εμπορικού ενδιαφέροντος, σημαντικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσουν τυχόν οικονομικά κίνητρα από το κράτος. Αλλαγές θα υπάρξουν και στην αγορά εργασίας, αφού μειώνονται οι ανάγκες για μετακινήσεις. «Τα parcel lockers φέρνουν αλλαγές όχι μόνο στους καταναλωτές, αλλά και στις διαδικασίες που ακολουθούνται εσωτερικά στην αλυσίδα. Πλέον, μπορούν να αναπτυχθούν και να πραγματοποιηθούν αλγόριθμοι οι οποίοι θα βελτιστοποιήσουν τον χρόνο παράδοσης των προϊόντων (γεγονός που σημαίνει ότι στο ανθρώπινο δυναμικό των εταιρειών χρειάζονται αναλυτές οι οποίοι θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν τα υπάρχοντα δεδομένα και να παράγουν καινούρια πληροφορία) και το υπάρχον δυναμικό θα πρέπει να εκπαιδευτεί σε αυτή τη νέα μορφή παράδοσης προϊόντων και στα χαρακτηριστικά της», τονίζει μιλώντας στην ΟΕ η κ. Κατερίνα Φραϊδάκη.

ΠΙΟ ΑΝΕΠΤΥΓΜΕΝΕΣ ΔΑΝΙΑ, ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ, ΛΕΤΟΝΙΑ

Με βάση τη διεθνή εμπειρία, για να θεωρηθεί αξιόπιστο ένα δίκτυο πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον 1 υποδομή για 10.000 κατοίκους, ενώ για να παρουσιάζει και περιβαλλοντικά οφέλη, η απόσταση που απαιτείται να διανύσουν οι καταναλωτές δεν πρέπει να ξεπερνάει το 1 χιλιόμετρο. Εξάλλου, σύμφωνα με έρευνα της ολλανδικής Authority for Consumers & Markets (ACM), η μέγιστη απόσταση που είναι διατεθειμένος να διανύσει ο πελάτης είναι 500 μέτρα. Ο αριθμός των parcel lockers στην ΕΕ ανήλθε από 19.000 το 2018 σε 30.000 το 2019, παρουσιάζοντας αύξηση 57%. Χώρες όπως η Δανία, η Φινλανδία, η Λετονία, η Εσθονία, η Λιθουανία και η Πολωνία έχουν εγκαταστήσει πάνω από 3 υποδομές ανά 10.000 κατοίκους, ενώ 17 από τις 27 χώρες της ΕΕ διαθέτουν λιγότερο από 1 ανά 10.000 κατοίκους, με τις τελευταίες θέσεις να καταλαμβάνουν η Ελλάδα, η Κροατία, η Ιρλανδία, η Κύπρος, η Ιταλία και η Πορτογαλία. Ο μέσος όρος σε επίπεδο ΕΕ υπολογίζεται σε 1,34 σημεία ανά 10.000 κατοίκους.

Με αναγωγή στα ελληνικά πληθυσμιακά στοιχεία, θα έπρεπε να δημιουργηθούν 2.295 υποδομές στην Ελλάδα. Όσον αφορά τα οικονομικά κίνητρα για τους χρήστες, στην Εσθονία εταιρεία ταχυμεταφορών (Omniva) παρέχει εκπτώσεις 30%- 40% για παραλαβές από τις θυρίδες, στη Φινλανδία (Posti, Matkahuolto) παρέχονται εκπτώσεις μεταξύ 22%-49%, ενώ στην Πολωνία και τη Δανία (GLS Denmark, PostNord) οι εταιρείες παρέχουν εκπτώσεις 20%-30%.