Πολύ νωρίτερα από το αναμενόμενο φαίνεται πως ξεκινά η διείσδυση των (ελάχιστων, πανάκριβων και σε πειραματικό στάδιο) κβαντικών υπολογιστών, μιας και η εταιρεία λογισμικού Horizon Quantum ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι έγινε η πρώτη ιδιωτική εταιρεία στη Σιγκαπούρη που διαθέτει κβαντικό υπολογιστή για εμπορικές χρήσεις, ένα ορόσημο που συμπίπτει με τα σχέδιά της να εισαχθεί στο χρηματιστήριο των ΗΠΑ.

Η νεοφυής επιχείρηση, που ιδρύθηκε το 2018 από τον ερευνητή κβαντικής πληροφορικής Τζο Φιτζάιμονς, δήλωσε ότι το σύστημα λειτουργεί πλέον πλήρως, ενσωματώνοντας εξαρτήματα από εταιρείες όπως οι Maybell Quantum, Quantum Machines και Rigetti Computing. Σύμφωνα με τη Horizon Quantum, η εγκατάσταση του νέου συστήματος την καθιστά και την πρώτη εταιρεία κβαντικού λογισμικού που διαθέτει δικό της κβαντικό υπολογιστή. Η «καθετοποίηση» αυτή, όπως επισημαίνει η εταιρεία, αναμένεται να επιταχύνει την ανάπτυξη εφαρμογών που βασίζονται στην κβαντική τεχνολογία. «Στόχος μας είναι να βοηθήσουμε τους προγραμματιστές να αξιοποιήσουν τα κβαντικά συστήματα σε πραγματικές εργασίες», ανέφερε ο Φιτζάιμονς στο CNBC, τονίζοντας τη σημασία βαθιάς κατανόησης της νέας τεχνολογίας.

Η Horizon Quantum αναπτύσσει εργαλεία και υποδομές λογισμικού που επιτρέπουν τη λειτουργία εφαρμογών σε κβαντικούς υπολογιστές. Το νέο της σύστημα θα αξιοποιηθεί ως «πεδίο δοκιμών» με στόχο την επιτάχυνση της ανάπτυξης πρακτικών λύσεων σε τομείς όπως οι φαρμακευτικές έρευνες και οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.

Η όμορφη θεωρία, η δύσκολη πράξη

Στη θεωρία, η κβαντική υπολογιστική στοχεύει να αντιμετωπίσει προβλήματα που θεωρούνται υπερβολικά σύνθετα για τους συμβατικούς υπολογιστές, αξιοποιώντας τις ιδιότητες της κβαντομηχανικής. Στην πράξη όμως, τα προβλήματα από το βαθμό περιπλοκότητας και το περιθώριο σφαλμάτων προς το παρόν δεν έχουν επιλυθεί. Ακριβώς έναν χρόνο νωρίτερα, η Google είχε ανακοινώσει πως βρήκε μία μοναδική λύση στο επί χρόνια άλυτο πρόβλημα των κβαντικών υπολογιστών, επιδεικνύοντας διά του λόγου το αληθές το πειραματικό, κβαντικό τσιπ της, που μπορούσε να λύσει σε πέντε λεπτά, προβλήματα για τα οποία οι πιο ισχυροί, σημερινοί υπερυπολογιστές θα χρειάζονταν τρισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων χρόνια! Ο λόγος για το τσιπ Willow που διαθέτει 105 «qubits», τα δομικά στοιχεία των κβαντικών υπολογιστών. Τα qubits είναι αστραπιαία αλλά και επιρρεπή σε σφάλματα, επειδή μπορούν να μετακινηθούν από κάτι τόσο μικρό και ανεπαίσθητο, όσο ένα υποατομικό σωματίδιο που έχει γεννηθεί από άγνωστα γεγονότα στο διάστημα. Αυτό ακριβώς ήταν μέχρι τώρα το εμπόδιο, αφού όσο περισσότερα qubits είχε ένα τσιπ, τόσο μεγαλύτερη ήταν η πιθανότητα λάθους. Όμως σε έκθεση που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature τη Δευτέρα, η Google δήλωσε ότι βρήκε έναν τρόπο να συνδέσει τα qubits του τσιπ Willow με τέτοιο τρόπο, ώστε τα ποσοστά σφάλματος να μειώνονται όσο αυξάνεται ο αριθμός τους. Η εταιρεία υποστηρίζει επίσης ότι μπορεί να διορθώσει τα σφάλματα σε πραγματικό χρόνο, ένα βασικό βήμα προς την πρακτική εφαρμογή των κβαντικών μηχανών της.

Οι δυνατότητες της τεχνολογίας θεωρούνται κρίσιμες για εφαρμογές όπως η προσομοίωση μοριακών αλληλεπιδράσεων για τον σχεδιασμό νέων φαρμάκων ή η διερεύνηση εκατομμυρίων σεναρίων για την αξιολόγηση επενδυτικού κινδύνου – διαδικασίες που σήμερα απαιτούν τεράστια υπολογιστική ισχύ. Εκτελεστικό στέλεχος της Google είχε δηλώσει τον Μάρτιο ότι οι πρώτες πλήρως πρακτικές εφαρμογές της κβαντικής υπολογιστικής ίσως απέχουν μόλις πέντε χρόνια.

Παρά τις προόδους ωστόσο, τα συστήματα παραμένουν σε πρώιμο στάδιο, με σημαντικές τεχνικές και προγραμματιστικές προκλήσεις να εκκρεμούν. Οι επενδύσεις ωστόσο αυξάνονται ραγδαία: Alphabet, Microsoft, Amazon, IBM και η αμερικανική κυβέρνηση διοχετεύουν ήδη εκατομμύρια δολάρια στην τεχνολογία, ενώ το ενδιαφέρον κορυφώθηκε τον Ιούνιο, όταν ο επικεφαλής της Nvidia Τζένσεν Χουάνγκ έκανε λόγο για «σημείο καμπής».

Η ανακοίνωση της Horizon Quantum έρχεται λίγο πριν από τη συγχώνευσή της με την dMY Squared Technology Group, μια SPAC με στόχο την εισαγωγή της στο Nasdaq υπό το σύμβολο “HQ”. Η αποτίμηση της εταιρείας ανέρχεται στα 503 εκατ. δολάρια, με το κλείσιμο της συμφωνίας να αναμένεται το πρώτο τρίμηνο του 2026. Σε κάθε περίπτωση, η εξέλιξη ενισχύει τη στρατηγική της Σιγκαπούρης να αναδειχθεί σε περιφερειακό κόμβο κβαντικών τεχνολογιών. Στη χώρα λειτουργεί κέντρο κβαντικής έρευνας από το 2007,  και το κράτος έχει επενδύσει περίπου 300 εκατ. δολάρια Σιγκαπούρης μέσω της National Quantum Strategy για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής κβαντικών επεξεργαστών και την ανάπτυξη σχετικών εφαρμογών.

Τα κβαντικά λάπτοπ ίσως αργήσουν να ανέβουν στα ράφια των καταστημάτων, αλλά τα πρώτα κβαντικά… desktop είναι ήδη εδώ!