Όχι με ιδιαίτερη ειλικρίνεια, όλα τα μάτια και οι αντίστοιχες αναλύσεις στο διακύβευμα των, σε απόσταση αναπνοής, Ευρωεκλογών. Στις χώρες της ΕΕ «27», στα πολιτικά τους συστήματα, αλλά και στη δημόσια συζήτηση, περισσότερο κρίνονται οι εσωτερικοί συσχετισμοί –Πόσο θα ανέβει η Ακροδεξιά/ριζοσπαστική Δεξιά; Πόσο θα αποψιλώσει την Κεντροδεξιά; Τι θα έχει απομείνει από την Κεντροαριστερά, κι ακόμη περισσότερο από την Αριστερά; Τι θα διεκδικήσουν πλέον οι Πράσινοι;– παρά οτιδήποτε ευρωπαϊκό. Γνωστά αυτά, μην επιμένουμε.

Σ’ εμάς ειδικότερα οι ανάγκες του εγχώριου πολιτικού συστήματος έχουν μετατρέψει ξεκάθαρα τις κάλπες της 9ης Ιουνίου σε δεύτερο γύρο των εθνικών εκλογών του Ιουνίου 2023 (για την κυβέρνηση, κυρίως, που προσπαθεί να αγκιστρώσει τη νομιμοποίησή της στο περσινό «41%», το οποίο παγίως επικαλείται), ή πάλι σε πρώτο γύρο μελλοντικών βουλευτικών εκλογών αναδιάταξης του πολιτικού συστήματος (για ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, που δεν συμβιβάζονται με ένα πολιτικό σύστημα 1+1/2+1/2 κόμματος, αλλά και για τους σχηματισμούς της Ακροδεξιάς). Πρόταγμα από τη μια πλευρά η σταθερότητα, που την τελευταία φορά ανταμείφθηκε με αυτοδυναμία. από την άλλη η αμφισβήτηση και η διεκδίκηση δικαιότερης πολιτικής, ή αντιθέτως το αίτημα πιο ξεκάθαρα συντηρητικής αγκύρωσης της κοινωνίας.

Πάντως, η αλήθεια είναι ότι η δική μας βαλκανική αναζήτηση ευρωπαϊκής συνέχειας (γιατί «βαλκανική»; ξαναμπαίνει στη δημόσια συζήτηση το Μακεδονικό, επιχειρείται να διεκπεραιωθούν «μέσω Ευρώπης» οι ελληνο-αλβανικές σχέσεις με την υποψηφιότητα Μπελέρη…) δεν παύει να συγγενεύει με κεντρικές αναζητήσεις των Ευρωεκλογών. Στην ίδια την Ευρωκαμπάνια μπορεί κανείς να διακρίνει ένα δίλημμα της λογικής «ασφάλεια ή προοπτική;». Οι αναζητήσεις της απερχόμενης Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν, όπως μάχεται για ανανέωση της θητείας της, περιλαμβάνουν οριστική εγκατάλειψη από τους Χριστιανοδημοκράτες (ΕΡΡ) της έως τώρα αποστασιοποίησής τους από εκείνους που παλιότερα αντιμετωπίζονταν ως πέραν της Δεξιάς Ευρωσκεπτικιστές: αν τώρα τώρα επιχειρείται άνοιγμα προς τους «Αδελφούς της Ιταλίας» της Τζόρτζια Μελόνι, που δεν έχουν χάσει τις μετα-φασιστικές ρίζες τους, στην Ομάδα των Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) στεγάζονται και κόμματα όπως το ισπανικό Vox, το πολωνικό «Νόμος και Δικαιοσύνη», οι «Σουηδοί Δημοκράτες» και η ημετέρα «Ελληνική Λύση» του Κυριάκου Βελόπουλου. 

Αναβάθμιση της αξίας της ασφάλειας. της απόκρουσης απειλών, κινδύνων. Από την προσφορά αρωγής Βρυξελλών στην Ιταλία για συμφωνίες αποθάρρυνσης/απόκρουσης του μεταναστευτικού ρεύματος (με Τυνησία, ήδη με camps στην Αλβανία) είχε φανεί ότι το μεταναστευτικό αποτελούσε ένα πάγιο πεδίο σύμπλευσης. Τώρα όμως, τώρα που μια πολύ πιο αποκρυσταλλωμένη εκδοχή απειλής υπάρχει με τη μορφή του πολέμου στην Ουκρανία, η αξία της ασφάλειας προσλαμβάνει άλλη ένταση: η εξέλιξη φον ντερ Λάιεν, από την «προστασία του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής» της αρχής της πρώτης θητείας, τη φέρνει να προτείνει τώρα μιαν Ευρώπη που «δεν επιτρέπεται να αφήσει τη Ρωσία να νικήσει».

Από το στίγμα Μακρόν…

Εδώ, στο γεωπολιτικό, η διεκδίκηση ρόλου στα μάτια των Ευρωπαίων επιστρατεύει τον –όπως και να το κάνουμε βαρύτερο!– Εμανουέλ Μακρόν. (Στον οποίο, βέβαια, «οφείλουμε» την πρώτη θητεία φον ντερ Λάιεν, ως δώρο του προς την Άνγκελα Μέρκελ τότε). Μετά την πρόσφατη νέα ομιλία του στη Σορβόννη και τη συνέντευξή του στον Economist, έγινε φανερό ότι «βλέπει» εμφατικά το πρόβλημα της ασφάλειας, ως «στρατιωτικό και γεωπολιτικό κίνδυνο». Συνεπώς, «l’ Europe qui protège» προϋποθέτει αναγνώριση του κινδύνου και αμυντική προετοιμασία. Από δίπλα, όμως, υπάρχει το πρόβλημα ενός «υπαρξιακού κινδύνου», από τη διατάραξη «των δημοκρατικών μας λειτουργιών».

Πάντως, συνειδητοποιώντας προφανώς ότι η μονόδρομη υπόσχεση της ασφάλειας δεν οδηγεί σε μονιμότερες στρατεύσεις, ο Εμανουέλ Μακρόν δεν παρέλειπε να προειδοποιεί για «οικονομική και τεχνολογική πρόκληση» στην Ευρώπη. Γιατί; Επειδή «επιβάλλουμε πολλές ρυθμίσεις, δεν επενδύουμε αρκετά και δεν προστατευόμαστε αρκετά».

… στις αναζητήσεις Λέτα και Ντράγκι

Κάπου αποκεί παίρνει το νήμα της αναζήτησης θεμελιωδών προσαρμογών για την Ευρώπη του αύριο το δίδυμο Εκθέσεων των Ενρίκο Λέτα και Μάριο Ντράγκι. Μολονότι και οι δυο –όχι ακριβώς τυχαίο: Ιταλοί– αναφέρονται στα θέματα ασφάλειας, η έμφασή τους είναι στο πώς η αυριανή Ευρώπη θα βρει/θα αποκτήσει προοπτική. Ο Λέτα βασικά ποντάρει σε νέα μεταρρύθμιση της Ενιαίας Αγοράς της ΕΕ, θυμίζοντας ότι «γεννήθηκε για έναν κόσμο που ήταν μικρότερος». Απογοητευτική βέβαια η «συνταγή» του, να δημιουργηθεί μια πέμπτη Ευρωελευθερία (έρευνας – καινοτομίας – εκπαίδευσης). πιο ουσιαστική η έμφαση σε πρόταξη των αναγκών χρηματοδότησης (Ένωση Κεφαλαιαγορών). ακόμη πιο καίρια η πρόταση για υποκατάσταση ευρωπαϊκών εις θέσιν των (απαγορευμένων) κρατικών ενισχύσεων προς επιχειρήσεις. Το τελευταίο, αυτό, θα είναι ναρκοπέδιο αν δεν συνοδευθεί με μεγάλη, πολύ μεγάλη κινητοποίηση ευρωπαϊκών πόρων. (Την ίδια στιγμή, πρόταση της Επιτροπής για χρήση αναξιοποίητων κεφαλαίων του ESM/Μηχανισμού Σταθερότητας –420 δισ. ευρώ– για χρηματοδότηση των δαπανών άμυνας…). 

Ο Ντράγκι απευθύνεται ευθέως στην ανάγκη πλήρους επανατοποθέτησης της έννοιας της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας, όπου μέχρι τώρα «υπήρχε λάθος εστίαση», ενώ «ο κόσμος αλλάζει ραγδαία και μας έχει αιφνιδιάσει». Όθεν κάτι σαν «βιομηχανικό New Deal» για την αυριανή Ευρώπη, με ζητούμενο ένα επενδυτικό σοκ.

Έτσι κατευθυνόμαστε στις Ευρωεκλογές. Με μια ευρωπαϊκή εκδοχή του «πάμε κι όπου βγει».