Δεν είναι απόλυτα σαφές τίνος είναι η ρήση, όμως είναι επώδυνα επίκαιρη: όποιος πετυχαίνει να εξασφαλίσει προστάτες, ανακαλύπτει ότι βρήκε αφεντικά.

Η βαθύτατα προσβλητική, κυρίως όμως διαταρακτική κάθε διπλωματικού στερεοτύπου ανταλλαγή φραστικών βολών – συνειδητά μπροστά στον Τύπο και τις κάμερες – μεταξύ Βολοντίμiρ Ζελένσκι, Ντόναλντ Τραμπ και Τζέι-Ντι Βανς στον Λευκό Οίκο, με τον μετακληθέντα να υπογράψει εκχώρηση (ή: συμφωνία συνεκμετάλλευσης, διαλέξτε!) των φυσικών πόρων της χώρας του ώστε να προσδοκά συνέχιση της Αμερικανικής στήριξης προς την Ουκρανία, με τον και υφολογικά κυριαρχικό Τραμπ να εγκαλεί έναν σοκαρισμένο Ζελένσκι για το ότι δεν ευγνωμονεί αρκετά τις ΗΠΑ – κυρίως όμως για το ότι διακινδυνεύει «έναν Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο» –  δύσκολα θα φύγει από την συλλογική εικόνα των διεθνών σχέσεων.

Η εσπευσμένη σύγκληση παράξενης Κορυφής επιλεγμένων Ευρωπαίων ηγετών στο Λονδίνο, από την μη-συμμετέχουσα στην ΕΕ μετά το Brexit Βρετανία του Κηρ Στάρμερ, με επίσης συμμετέχοντα τον Καναδά του Τζάστιν Τρυντώ αλλά και την Τουρκία («με τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ») δια του ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν, με προσέλευση/κεντρικό ρόλο του ΓΓ του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούττε, με συμμετοχή του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (αλλ’ όχι της Ύπατης Εκπροσώπου για τις Εξωτερικές Σχέσεις και την Άμυνα), από κει και πέρα Γαλλίας – Γερμανίας (ακόμη με Όλαφ Σολτς) – Ιταλίας – Ισπανίας, προσήλθαν καλούμενες Δανία, Φινλανδία, Σουηδία, Νορβηγία (οι Βαλτικές χώρες καλύφθηκαν με τηλεφώνημα Στάρμερ), Πολωνία, Τσεχία, Ρουμανία και Ολλανδία, επιδιώχθηκε να δώσει μιαν αντισταθμιστική αίσθηση στήριξης στο καταφανώς τρανταγμένο Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμηρ Ζελένσκι. 

Η προσδοκία να προκύψει «Ευρωπαϊκό σχέδιο» για παύση των εχθροπραξιών από  Βρετανία – Γαλλία, «και ίσως άλλη μια ή δυο χώρες», σχέδιο στο οποίο θα έχει συμφωνήσει μεν ο Ζελένσκι αλλά θα υποβληθεί εν συνεχεία στις ΗΠΑ, είναι αντικατοπτρισμός μιας «συμμαχίας προθύμων», που θα μπορούσαν να στηρίξουν και κάτι σαν ειρηνευτική δύναμη στην Ουκρανία. Ή, αν οι εχθροπραξίες συνεχιστούν, να δώσουν συνεχιζόμενη στήριξη στο Κίεβο. (Το τελευταίο, με την οικονομική και στρατιωτική στήριξη από Ουάσιγκτον να φαίνεται πλέον απίθανη – κυρίως όμως με την ομπρέλα πληροφοριών /intelligence, που στήριξε αποφασιστικά την πολεμική προσπάθεια επί του πεδίου – δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα λειτουργήσει).

Στο Λονδίνο, σημειωτέον, υπηρετεί ως πρέσβυς της Ουκρανίας ο Βαλέρι Ζαλούζνι – επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας μέχρι πριν ένα χρόνο. Απομακρύνθηκε όταν «κόλλησε»  η Ουκρανική αντεπίθεση, αλλά και όταν η δημοφιλία του προσπέρασε εκείνην του Ζελένσκι (πρόσφατα, θετικά αισθήματα απέναντί του καταγράφονταν από 72% των Ουκρανών σε δημοσκοπήσεις).  Η ίδιος δηλώνει απρόθυμος να προσέλθει στην πολιτική όμως η απέναντι ακτή του Ατλαντικού θέτει πλέον ευθέως θέμα αντικατάστασης Ζελένσκι –  ο οποίος με αντίστοιχη ευθύτητα επισημαίνει ότι αντικατάστασή του θα ήταν «δύσκολη».

Γενικώς, το Αμερικανικό «άδειασμα» Ζελένσκι εγκατέστησε στο προσκήνιο ένα στοιχείο που μέχρι τώρα κυρίως η Μόσχα ανακινούσε: τον βαθμό νομιμοποίησης Ζελένσκι, ενόψει καθοριστικών για την Ουκρανία συμφωνιών: σε πρώτη φάση της κατάπαυσης του πυρός, εν συνεχεία της όποιας συμφωνίας ειρήνευσης. Ο Ουκρανός Πρόεδρος ήδη δήλωνε έτοιμος/πρόθυμος να υπογράψει την συμφωνία για τους φυσικούς πόρους της Ουκρανίας με τις ΗΠΑ, αλλά η συνέχεια θα είναι πολύ πιο ανηφορική. Με την χώρα σε πόλεμο, με ένα σημαντικό μέρος των πολιτών της στο εξωτερικό, σε αυτεπιλεγμένη απόσταση από τις μάχες ή/και από την επιστράτευση, δεν είναι απλή υπόθεση η αναζήτηση νέας νομιμοποίησης με εκλογές. (Που, με Δυτικά μέτρα, είναι ο βασικός τρόπος νομιμοποίησης μιας ηγεσίας, όχι;)

Όμως, πέρα από τις εκκλήσεις (π.χ. του ΓΓ του ΝΑΤΟ Ρούττε) να επαναπροσεγγίσει ο Ζελένσκι την Ουάσιγκτον, ή πάλι πέρα από τις συμβολικές κινήσεις αγκαλιάσματος/στήριξής του (π.χ. με την συνάντηση με τον Βασιλέα Κάρολο στο Ανάκτορο Σάντρινγκχαμ μετά την Κορυφή του Λονδίνου στο Λάνκαστερ Χάουζ), και η διατύπωση «όρων για βιώσιμη ειρήνη» από τον οργανωτή της Κορυφής του Λονδίνου Βρετανό πρωθυπουργό – «ισχυρή θέση της Ουκρανίας ώστε να διαπραγματευτεί», Ευρωπαϊκό στοιχείο για εγγυήσεις ασφαλείας, συν Αμερικανική κάλυψη – οι εξελίξεις φεύγουν πιο γρήγορα^. οι ισορροπίες δείχνουν να ξεφεύγουν. 

Οι άμεσες ΑμερικανοΡωσικές επαφές και διαρρυθμίσεις συνεχίζονται: αφυπνιστική η είδηση περί συζητήσεων (στην Ελβετία…) για επαναλειτουργία του – σκοτεινά ανατιναγμένου – αγωγού φυσικού αερίου NordStream-2, με αμερικανική πλέον συμμετοχή. Θυμίζουμε: είχαν αντιταχθεί το 2021 οι ΗΠΑ, επιβλήθηκαν μάλιστα κυρώσεις σε εταιρείες που συμμετείχαν, η Γερμανία «πάγωσε» τον έτοιμο αγωγό, τον Σεπτέμβριο του 2022 το υποθαλάσσιο τμήμα στην Βαλτική υπέστη σαμποτάζ. Αν μια τέτοια είδηση επαληθευθεί – μαζί, άλλωστε, και με την αντίστοιχη πληροφορία για την επανάληψη άμεσων αεροπορικών συνδέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας – την ίδια στιγμή που η «Ευρώπη», δηλαδή μια συμμαχία προθύμων με μερική μόνον συμμετοχή χωρών ΕΕ (η οποία ΕΕ θα αναζητεί δικές της ισορροπίες επανεξοπλιζόμενη), θα επιχειρεί να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην στήριξη της Ουκρανίας και στις κυρώσεις προς την Ρωσία, θα προκύψει με κάθε σαφήνεια ένα σχήμα όπου «η Δύση» θα καλείται να προχωρήσει χωρίς τις ΗΠΑ.

Σε επίπεδο προθέσεων, διακηρύξεων για Στρατηγική Αυτονομία, σχεδιασμών Στρατηγικής Πυξίδας και συνεχών διαβουλεύσεων, αυτά ακούγονται ενδιαφέροντα, ίσως-ίσως και εμπνευστικά. Όμως, θα το δούμε και στην πιο παραδοσιακή Άτυπη Κορυφή της ΕΕ «27» στις 6 Μαρτίου, η χαμένη προσδοκία της ΕΕ να έχει την μεν αμυντική κάλυψη/back-stop των ΗΠΑ με περιορισμένη δική της επένδυση (πόρων και διακινδύνευσης), την δε ενεργειακή διευκόλυνση από την Ρωσία – όσο για την εμπορική, αναμείνατε τις ουσιαστικές εξελίξεις με Κίνα… – έχει ήδη φέρει στην ΕΕ πολλαπλά ηλεκτροσόκ. 

Η εποχή Τραμπ, με την διαμόρφωση νέας εκδοχής «Δύσης», διδάσκει ότι όποιος πετυχαίνει να εξασφαλίσει προστάτες, ανακαλύπτει ότι βρήκε αφεντικά. Η Ουκρανία/ο Ζελένσκι το έζησε αυτό βίαια στο Οβαλ Γραφείο του Λευκού Οίκου. Η ΕΕ «27» το βλέπει μπροστά της, όσο κι αν καμώνεται ότι έχει τις δικές της ευκαιρίες διαμόρφωσης πορείας.

Την πικρή αυτή αλήθεια, και οι δικοί μας πολιτικοί καλό θα ήταν να την χωνέψουν.