Οι ειδήσεις, στην ταραγμένη εποχή μας, έχουν σύντομο βίο. Πολύ σύντομο. Όταν μάλιστα τα μεγάλα –παράδειγμα: οι πολεμικές συρράξεις όπως του Ουκρανικού ή πάλι της Μέσης Αναστολής που εγκαθίστανται σε φάση σκοτεινής κανονικότητας. Άλλο παράδειγμα: μεγάλα κύματα όπως η άνοδος της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη έτσι όπως «απορροφώνται» από την πολιτική σκηνή (Ευρωεκλογές, γαλλικές και γερμανικές εκλογές)– καταλήγουν να μη συγκινούν ιδιαίτερα, τότε οι μικρότερες ειδήσεις δεν έχουν και πολλές πιθανότητες να σπάσουν τον σύγχρονο κλοιό μιθριδατισμού.

Να στοιχηματίσουμε ότι ακόμη και η έκβαση των Αμερικανικών προεδρικών εκλογών, που απετέλεσε επί μήνες με τις ανατροπές ή και τις ακρότητές της κεντρικό θέμα, αλλά και τα απόνερά της της επόμενης μέρας, θα απορροφηθούν. Για να τα ξαναβρούμε στη συνέχεια αφομοιωμένα στον πολιτικό λόγο και την πολιτική πρακτική κάθε χώρας. Ιδιαίτερα στη δική μας, την ελληνική περίπτωση ήταν έως και γραφικό –αν δεν ήταν επικίνδυνο– το πώς η πορεία προς τις αμερικανικές εκλογές χρωματίστηκε περίπου σαν θέμα κοινωνικής αντιδικίας. Τώρα, αρχίζει πιο δύσκολα η αναμέτρηση με τη −σαφή− επιλογή Τραμπ από τους Αμερικανούς.

Ας πάμε όμως ένα βήμα πίσω, να δούμε κατάματα το άλλο – εκείνο που δεν αποφεύγεται. Η διαπάλη που φέρνει αντιμέτωπες τις πολιτικές δυνάμεις όπως αυτές νομιμοποιούνται μέσω των εκλογών –στις χώρες μας πάντως, τις υπό την ευρύτερη έννοια δημοκρατικές και με ισχύ του κράτους δικαίου– είναι άσοφο να αγνοεί ότι η ουσιαστική νομιμοποίηση του πολιτικού προέρχεται από το κατά πόσον αντιστοιχίζεται προς το κοινωνικό. 

Η αντίληψη ότι άπαξ και κερδηθεί η πολιτική πλειοψηφία, άπαξ και στοιχηθούν μάλιστα προς αυτήν οι υπόλοιπες δομές εξουσίας όπως η δικαστική, τότε η διαχείριση των πραγμάτων καταλήγει να είναι μια υπόθεση τεχνική, έχει αποδειχθεί ότι είναι κοντόφθαλμη. Μπορεί η Μάργκαρετ Θάτσερ να είχε κηρύξει ότι there is no such thing, as society. μπορεί η επίκληση μιας άνετης πολιτικής επικράτησης να οδηγεί σε λογικές του τύπου «η κοινωνία πρέπει να συμμορφωθεί». μπορεί πολιτικοί να θεώρησαν ότι αντλούν τη νομιμοποίησή τους από κάποιαν άμεση επικοινωνία με τον λαό – όμως η εξουσία γλιστράει. 

Στο τέλος η ουσιαστική νομιμοποίηση θα προέλθει από τη γνήσια αντιστοίχιση του πολιτικού προς το κοινωνικό. «Στο τέλος»: αυτή η διάσταση έχει ένα κεντρί! Διότι από τη στιγμή που δημιουργείται μια κοινωνική στάση, που εν συνεχεία μετατρέπεται σε κοινωνικό αίτημα, και ακόμη αργότερα σε κοινωνική απαίτηση ώστε να καταλήξει να αποτυπωθεί πολιτικά –ως δημιουργία ή ως ωρίμανση μιας πολιτικής δύναμης– μεσολαβεί χρόνος. (Αυτός, ας μας επιτραπεί, είναι «χρόνος στη διάθεση της εξουσίας». Η οποία μπορεί να αρνηθεί την εξέλιξη. ή πάλι να επιχειρήσει να την ενσωματώσει). 

Ένα κοντινό μας παράδειγμα: πριν λίγον καιρό, μιλώντας ο Νίκος Χριστοδουλάκης στην παρουσίαση του συλλογικού τόμου Τα οικονομικά της Δικτατορίας που αντιτάσσεται στην παγιδευτική απλοϊκότητα ότι «όλα ήταν κακά με τη Χούντα, αλλά στην οικονομία τα πήγε καλά», πλην άλλων κατέθεσε το στοιχείο ότι στο διάστημα 1967-74 το μερίδιο της μισθωτής εργασίας στο ΑΕΠ υποχώρησε κατά 11,3 ποσοστιαίες μονάδες. Παρά την προσπάθεια των κυβερνήσεων Καραμανλή στο ξεκίνημα της Μεταπολίτευσης να δείξουν κοινωνικό πρόσωπο, αυτή η πραγματικότητα –ασφαλώς μαζί με την αίσθηση πίεσης της ανελευθερίας, ασφαλώς με την επίγνωση της εργοδοτικής επιβολής της εποχής– δημιούργησαν τον κοινωνικό αναβρασμό. Που έφερε το φαινόμενο ΠΑΣΟΚ στην κυριαρχία της Μεταπολίτευσης. Στην κυριαρχία στην πολιτική σκηνή, στις νοοτροπίες.

Πιο πρόσφατα, ο Κώστας Καλλίτσης ανέφερε –στο KReport– ότι τώρα τώρα, τα τελευταία χρόνια, η συμμετοχή των μισθών στο ΑΕΠ υποχώρησε πάλι κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες. «Μεταφράζεται» αυτό σε μεταφορά από τους μισθούς στα κέρδη ενός ποσού της τάξεως 20 δισ. ευρώ. Την ίδια, δε, στιγμή συνδυασμός μελέτης του ΚΕΠΕ και έρευνας κοινής γνώμης της Metron Analysis οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τη στέρηση από την ακρίβεια/την επίπτωση του πληθωρισμού φέρουν κυρίως τα φτωχότερα νοικοκυριά…

Γινόταν η συζήτηση αυτή στα πλαίσια εκδήλωσης του Ιδρύματος Αλέξη Τσίπρα για την οικονομία. Εκεί, ο ίδιος ο Τσίπρας –σε έμμεση αναφορά στην κινούμενη άμμο της πολιτικής σκηνής, πάντως στην αριστερά του φάσματος– θύμισε ότι οι κοινωνικές ωριμάνσεις (και μόνον αυτές, θα συμπληρώναμε) οδηγούν στη δημιουργία πολιτικών υποκειμένων. Σε ποιον χρονικό ορίζοντα όμως;

Μένοντας πάλι στα δικά μας, σε εντελώς διαφορετικό πεδίο, ζήσαμε τον τελευταίο καιρό μια προσπάθεια της κυβέρνησης Μητσοτάκη να χτίσει κάτι ουσιαστικότερο από «ήρεμα νερά» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Κάτι που, αλλιώς δεν γίνεται, θα οδηγούσε –με Χάγη ή με Αμβούργο ή διμερώς– σε συμβιβαστική λύση στο Αιγαίο. Συμ-βι-βα-στι-κή. Όμως, όταν η κοινωνία έχει κανοναρχηθεί επί χρόνια και χρόνια για το αμετακίνητο και αδιαμφισβήτητο των εθνικών θέσεων (ο καημένος ο Ελευθέριος Βενιζέλος λησμονήθηκε: «δεν υπάρχουν εθνικά δίκαια, υπάρχουν συμφέροντα»), πώς να μην προσαράξει η προσπάθεια ευθύς ως ανακινήθηκε το τρομερό φάσμα συμβιβασμός = εφεκτικότητα = μειοδοσία; Το «Πρέσπες του Αιγαίου» έρχεται να εκδικηθεί –πολιτικά/ψυχολογικά– την εύκολη απορριπτικότητα έναντι της Συμφωνίας των Πρεσπών.