Το ένα τρίτο των μη-θρησκευόμενων Εβραίων έχουν συμμετάσχει σε διαδηλώσεις ή έχουν υπογράψει διαμαρτυρίες εναντίον των σχεδιασμών της κυβέρνησης Νετανιάχου, σύμφωνα με το think tank Ισραηλινό Ινστιτούτο Δημοκρατίας (σχεδόν κανείς από τους υπερ-ορθόδοξους Ισραηλινούς δεν συμπαρατάχθηκε).

Οι διαμαρτυρίες στρέφονται εναντίον ενός σχεδίου ριζικής «νομοθετικής μεταρρύθμισης», που καταργεί τα θεσμικά αντίβαρα που υπάρχουν στη δημοκρατία του Ισραήλ. Σύμφωνα με τη σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση, το ανώτατο δικαστήριο της χώρας χάνει σχεδόν όλες τις εξουσίες του να ακυρώνει τους νόμους που ψηφίζονται από την Κνεσέτ – το ισραηλινό κοινοβούλιο. Νέοι δικαστές θα διορίζονται εφεξής από επιτροπή που θα κυριαρχείται από πρόσωπα φιλικά προς τον κυβερνητικό συνασπισμό. Η κυβέρνηση επιμένει ότι κάτι τέτοιο είναι αναγκαίο, επικαλούμενη το επιχείρημα ότι το ιδιαίτερα ανεξάρτητο και παρεμβατικό Ανώτατο Δικαστήριο έχει τραβήξει επάνω του εξουσίες αξιοποιώντας αοριστίες των ψηφιζόμενων νόμων και καταλήγοντας σε «δικαστική δικτατορία». Οι Ισραηλινοί που διαδηλώνουν είναι πεπεισμένοι ότι η εν λόγω νομοθεσία έχει ως στόχο να επιτρέψει την εφαρμογή από την κυβέρνηση ενός εθνικιστικού προγράμματος, το οποίο θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των θρησκευτικών κομμάτων. Φοβούνται πως ένα αδυνατισμένο Ανώτατο Δικαστήριο θα στερήσει το Ισραήλ από κάθε ουσιαστικό νομικό περιορισμό στη δράση της κυβέρνησης.

ΔΙΧΑΣΜΟΣ

Στις πρώτες δεκαετίες ζωής του ως ανεξάρτητο κράτος, το Ισραήλ χρειάστηκε να εμπλακεί σε υπαρξιακούς πολέμους έναντι των Αράβων γειτόνων του και έναντι τρομοκρατικών οργανώσεων. Σήμερα, τέτοιος κίνδυνος δεν υπάρχει. Ο κίνδυνος προκύπτει από τις εσωτερικές διαμάχες. Σύμφωνα με τον πρώην πρωθυπουργό Ναφτάλι Μπένετ, που είχε ηγηθεί ενός άβολου συνασπισμού δεξιών, κεντρώων, αριστεριστών και Ισλαμιστών επί 18 μήνες (μέχρι τον περασμένο Νοέμβριο) «κάποιοι προσπαθούν έντονα να μας διχάσουν σε δύο έθνη: σε Ισραηλινούς και Εβραίους». […]

Από τη γέννησή του, το Ισραήλ παρέμεινε ενωμένο χάρις σε μια συμφωνία μεταξύ των δύο «φυλών». Η μη-θρησκευτική πλειοψηφία υπηρετούσε στον στρατό, οικοδόμησε την οικονομία και πλήρωνε τους φόρους – με βάση τους οποίους στηριζόταν ο τρόπος ζωής των υπερ-ορθόδοξων Εβραίων, που απαλλάσσονταν από τη θητεία και προτιμούσαν τη μελέτη σε θρησκευτικές σχολές αντί για τη δουλειά. Η πλειοψηφία έτσι διεφύλασσε τον χαρακτήρα του Ισραήλ ως μη-θρησκευτικού και σχετικά φιλελεύθερου κράτους. Τώρα, η συμφωνία αυτή –το κοινωνικό συμβόλαιο του Ισραήλ– τείνει να διαρραγεί.

ΧΑΡΕΝΤΙ

Αυτό εν μέρει εξηγείται από την αύξηση –τόσο σε αριθμούς, όσο και σε ισχύ– της κοινότητας των Χαρεντί, των υπερ-ορθοδόξων, οι οποίοι ήδη αποτελούν το 13% του πληθυσμού στο Ισραήλ. Καθώς η γεννητικότητα στην κοινότητα αυτή είναι σχεδόν τριπλάσια από εκείνη των μη-θρησκευόμενων Ισραηλινών, το ποσοστό τους μπορεί και να διπλασιαστεί μέχρι το 2050. Η δε εκπροσώπησή τους στην Κνεσέτ ενισχύεται συνεχώς. Τα κόμματά τους σχημάτισαν συμμαχίες με το Likud του Μπενιαμίν Νετανιάχου, κόμμα εθνικιστικό που αρχικά ήταν μη-θρησκευτικό, καθώς θεώρησαν ότι η Δεξιά δείχνει μεγαλύτερο σεβασμό προς την ιουδαϊκή θρησκεία […]

Οι τελευταίες εκλογές έδωσαν στα υπερ-ορθόδοξα κόμματα επιρροή άνευ προηγουμένου στην κυβέρνηση. Απαίτησαν –ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή τους– ο Μπενιαμίν Νετανιάχου να συμφωνήσει στη θέσπιση ευχέρειας της Κνεσέτ να ανατρέπει τις αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου. Σύμφωνα με τον Ελί Πάλεϊ, πρόεδρο του Ινστιτούτου Δημοσίων Υποθέσεων των Χαρεντί: «Η κοινότητά μας εδώ και καιρό βρίσκεται σε κατεύθυνση σύγκρουσης με το Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο δεν αντικατοπτρίζει τις αξίες μας και τις αρχές που αφορούν τη ζωή μας. Δεν είμαστε εμείς που επιχειρούμε να πλάσουμε την κοινωνία του Ισραήλ σύμφωνα με τις αξίες μας – το δικαστήριο είναι εκείνο που το επιχειρεί». Οι Χαρεντί διαμαρτύρονται για πολλές από τις αποφάσεις του δικαστηρίου, όπως για την υποχρέωση των –ισχυρών– τοπικών θρησκευτικών συλλόγων να δέχονται πλέον αντιπροσώπους των μετριοπαθών μεταρρυθμιστών, ή πάλι η απαγόρευση δημόσιας χρηματοδότησης σε εκδηλώσεις όπου οι γυναίκες μετέχουν χωριστά από τους άνδρες (όπως είναι η πρακτική των υπερ-ορθόδοξων).

ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ ΣΤΑ ΠΙΣΤΕΥΩ

ΙΣΡΑΗΛΙΝΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΠΟΥ ΔΗΛΩΝΟΥΝ ΟΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΟΥΣ ΘΕΣΜΟΥΣ (%)

ΣΤΡΑΤΟΣ

Η νέα νομοθεσία, πάντως, είχε το απροσδόκητο αποτέλεσμα να φέρει στις διαμαρτυρίες και τις διαδηλώσεις δύο κατηγορίες της μέσης αστικής τάξης του Ισραήλ: τους ανθρώπους του τεχνολογικού κλάδου και τον στρατό. «Κινητοποιούνται πλέον και κοινότητες που έως τώρα ουδέποτε μετείχαν στα πολιτικά πράγματα», εξηγεί η Ραχήλ Αζαρία, βετεράνος των κινητοποιήσεων, ηγούμενη μιας από τις κυριότερες οργανώσεις διαμαρτυρίας – προσθέτοντας επιπλέον ότι επενδυτές του τεχνολογικού κλάδου χρηματοδοτούν τις διαμαρτυρίες. […]. Και οι δύο αυτές ομάδες παρουσιάζουν τον εαυτό τους ως την ελίτ της χώρας: σπονδυλική στήλη των δυνάμεων ασφαλείας και κύρια πηγή των φορολογικών εσόδων.

Ο πρωθυπουργός, μέσα σε όλα αυτά, είναι παγιδευμένος σύμφωνα με πρώην σύμβουλό του: «Συνειδητοποιεί πως τραυματίζεται η κοινωνία και η οικονομία του Ισραήλ. Όμως η θρησκευτικά φονταμενταλιστική συμμαχία δεν τον αφήνει να ξεφύγει».