Αν η προεκλογική εκστρατεία του Ντόναλντ Τραμπ άφησε πολλά αναπάντητα ερωτήματα για τις θέσεις του στα σημαντικότερα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής που έχουν να αντιμετωπίσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι πρώτες πληροφορίες από το στρατηγείο του στη Φλόριντα προσφέρουν κάποια χρήσιμα στοιχεία για τη στάση του στον πόλεμο στην Ουκρανία και τη Γάζα, για τη στάση του έναντι της Κίνας και του Ιράν, αλλά και τις σχέσεις του με το Ισραήλ, τη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία.

Ο αποκλεισμός των έμπειρων Μάικ Πομπέο και Νίκι Χέιλι από την κυβέρνηση δίνει μία πρώτη εικόνα των προθέσεων του Τραμπ, αλλά έχει να κάνει λιγότερο με τις θέσεις τους για την εξωτερική πολιτική και περισσότερο με το γεγονός ότι τον αμφισβήτησαν στο εσωτερικό του κόμματος. Ωστόσο, οι τελικές επιλογές για τη θέση του υπουργού Εξωτερικών και του συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας θα δώσουν το στίγμα του πόσο ανατρεπτική θα είναι η εξωτερική πολιτική του επόμενου προέδρου – και αν επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες, ότι θα προτείνει τις θέσεις αυτές στον γερουσιαστή Μάρκο Ρούμπιο και τον βουλευτή Μάικ Γουολτς, τότε αυτή αναμένεται να εστιάσει στην αντιμετώπιση της Κίνας.

Σίγουρα, όπως και στην πρώτη θητεία του, η εξωτερική πολιτική του Τραμπ θα είναι συναλλακτική, χωρίς να δεσμεύεται από διεθνείς οργανισμούς και συμμαχίες, αλλά με γνώμονα το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως το αντιλαμβάνεται ο ίδιος. Αν υπάρχει ένα μοτίβο από την προηγούμενη προεδρία του που υποσχέθηκε και προεκλογικά, αυτό είναι η μη στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ σε νέους πολέμους, αλλά «η επίτευξη της ειρήνης μέσω της επίδειξης δύναμης». Αυτό τουλάχιστον είναι το μότο του Ρόμπερτ Ο’ Μπράιαν, πρώην συμβούλου εθνικής ασφαλείας του προέδρου Τραμπ.

Ουκρανία και Μέση Ανατολή

Από την πλευρά του, βέβαια, ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία μέσα σε μία ημέρα, κάτι απίθανο ακόμα και αν οι Ηνωμένες Πολιτείες σταματήσουν να χορηγούν όπλα στη χώρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πρώτη μετεκλογική τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Ρώσο πρόεδρο που δημοσιοποίησε η Washington Post διαψεύστηκε από τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου. Σε συνδυασμό με την προετοιμασία του ρωσικού στρατού να αντεπιτεθεί στο Κουρσκ, αυτό υποδηλώνει ότι η Ρωσία δεν είναι έτοιμη να σταματήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, όπως θα ήθελε ο Αμερικανός πρόεδρος. Σύμφωνα με το σχέδιο που παρουσίασε ο αντιπρόεδρός του Τζει Ντι Βανς, μία διαπραγμάτευση με τη Ρωσία θα περιλάμβανε την απόσχιση των εδαφών της Ουκρανίας που έχει κατακτήσει η Ρωσία, μία αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, εγγύηση ουδετερότητας της Ουκρανίας και μία υπόσχεση ανοικοδόμησης από τους Γερμανούς και άλλους Ευρωπαίους.

Όσο για τον πόλεμο εναντίον της Χαμάς και της Χεζμπολάχ στη Γάζα και τον Λίβανο, αντίστοιχα, ο Τραμπ έχει προσφέρει αδιαπραγμάτευτη στήριξη στις πολεμικές επιδιώξεις αλλά και τη στρατηγική του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου. Ως πρόεδρος, θα υποστηρίξει την ασφάλεια του Ισραήλ όπως την εννοεί ο Νετανιάχου, κάτι που σημαίνει ακόμη και πιθανά νέα χτυπήματα εναντίον των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν με τις ευλογίες των ΗΠΑ. Το Ιράν, άλλωστε, θα είναι ίσως ο πιο ξεκάθαρος αντίπαλος των ΗΠΑ στη δεύτερη θητεία Τραμπ, και πρέπει να αναμένεται αυστηροποίηση των κυρώσεων εναντίον της χώρας και επέκτασή τους σε όσους τις παραβιάζουν. 

Την ίδια στιγμή, όμως, ο Τραμπ θα επιχειρήσει να συνδέσει τον τερματισμό του πολέμου με την προώθηση μίας συμφωνίας με τη Σαουδική Αραβία, που θα επαναφέρει στο προσκήνιο, και θα επεκτείνει, τις Συμφωνίες του Αβραάμ ως ένα νέο μοντέλο ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ του Ισραήλ και των αραβικών κρατών στη Μέση Ανατολή. Όσο για το μέλλον των Παλαιστινίων, ο Τραμπ αμφισβητεί πλέον την πιθανότητα ειρηνικής συνύπαρξης με το Ισραήλ στη βάση της λύσης των δύο κρατών, όπως είναι μέχρι σήμερα η επίσημη θέση των ΗΠΑ.

Κίνα και Ταϊβάν

Ο Τραμπ εμφανίζεται σκληρός απέναντι στην Κίνα, υποσχόμενος εμπορικούς δασμούς της τάξης του 60%. Μάλιστα, αναμένεται να πιέσει και τους Ευρωπαίους συμμάχους να ταυτιστούν με την εμπορική του πολιτική έναντι της χώρας, με διαπραγματευτικό χαρτί τη στήριξη των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ. Όσο ασύνδετο και αν φαίνεται, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να αποκλειστεί όταν o επόμενος αντιπρόεδρος των ΗΠΑ έχει προειδοποιήσει ότι, αν η Ευρωπαϊκή Ένωση επιχειρήσει να ρυθμίσει τη διαδικτυακή πλατφόρμα X του πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο και πολιτικού συμμάχου του Τραμπ Ιλον Μασκ, αυτό θα είναι αιτία για τις ΗΠΑ να σταματήσουν να υποστηρίζουν το ΝΑΤΟ. 

Στο ζήτημα της Ταϊβάν, όμως, η πολιτική του Τραμπ θα δοκιμαστεί. Όπως προειδοποιούν αναλυτές, την ώρα που ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ αναζητά ευκαιρίες προσάρτησης της Ταϊβάν, η δημιουργία τετελεσμένων στην Ουκρανία πιθανώς να επιταχύνει τα σχέδιά του, προκαλώντας αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας. Σε αυτό μπορεί να συμβάλει και η υπονόμευση διεθνών οργανισμών όπως τα Ηνωμένα Έθνη, με την επιλογή μίας σκληρής επικριτή τους, της Ελίζ Στεφάνικ, για τη θέση του πρεσβευτή των ΗΠΑ στον οργανισμό. Η βουλευτής της Νέας Υόρκης έχει κατηγορήσει τα Ηνωμένα Έθνη για αντισημιτισμό και έχει ζητήσει πλήρη επαναξιολόγηση της χρηματοδότησης των ΗΠΑ.

Ανατολική Μεσόγειος και ελληνοτουρκικές σχέσεις 

Μπορεί το ζήτημα της Ταϊβάν να φαντάζει μακρινό, αλλά ο κίνδυνος μίας προσάρτησης χωρίς συνέπειες αφορά άμεσα και τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα, καθώς μετά την Ουκρανία θα δημιουργούσε ένα ακόμα ιστορικό το οποίο φοβάται η Κύπρος, αν η Τουρκία επιχειρήσει να κάνει κάτι αντίστοιχο στα κατεχόμενα. Αλλά για τον ίδιο τον ρόλο της Τουρκίας, τα μηνύματα είναι διφορούμενα. Ο πρόεδρος Τραμπ φέρεται, σύμφωνα με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να διεμήνυσε στον Τούρκο ομόλογό του την πρόθεσή του να απομακρύνει τα εναπομείναντα αμερικανικά στρατεύματα από τα σύνορα Τουρκίας-Συρίας, κάτι που θα διευκόλυνε τις επιδιώξεις της Τουρκίας στην περιοχή, αφήνοντας εκτεθειμένους τους Κούρδους της Συρίας. Οι συχνές επαφές του Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία με τον Ερντογάν δημιουργούν ερωτηματικά για την επιρροή που μπορεί να έχει ο Τούρκος ηγέτης στον Αμερικανό πρόεδρο. Ωστόσο, την ίδια στιγμή η υποστήριξη του Ερντογάν προς τη Χαμάς δημιουργεί μία ρήξη που θα είναι δύσκολο να ξεπεραστεί, ιδιαίτερα για όσο διάστημα συνεχίζεται ο πόλεμος στη Γάζα. Όσο για τις ελληνοτουρκικές διαφορές, ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να μην υπάρξει έγκαιρη αμερικανική αντίδραση σε ένα θερμό επεισόδιο.

Πέρα λοιπόν από την όποια συναλλακτική πολιτική, υπάρχει μία εξέλιξη που εγκυμονεί μεγαλύτερους κινδύνους για την περιφερειακή ασφάλεια: να επικρατήσει στον Λευκό Οίκο και την κυβέρνηση του Τραμπ μία εσωστρεφής πολιτική απομονωτισμού, που θα εκθέτει τους Ευρωπαίους σε ποικίλους κινδύνους, θα δίνει χώρο στην αναθεωρητική πολιτική της Ρωσίας, αλλά και σε μεσαίες δυνάμεις όπως η Τουρκία, θα αγνοεί τις περιφερειακές συγκρούσεις και την ισορροπία των δυνάμεων σε περιοχές δευτερεύοντος αμερικανικού ενδιαφέροντος, και θα εστιάζει τις προτεραιότητες των ΗΠΑ στον εμπορικό ανταγωνισμό − με την Κίνα, αλλά και την ίδια την Ευρώπη, υπονομεύοντας τη δυτική συμμαχία.