«Μια δραματική νέα εποχή ξεκίνησε την Κυριακή στη Γαλλία, που το ακροδεξιό κόμμα της Μαρίν Λεπέν έλαβε τεράστιο προβάδισμα στον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών».

Με αυτό το σχόλιο, ξεκινά η ανάλυση του Economist που σημειώνει ότι ο Εθνικός της Συναγερμός (RN) δεν έχει ξαναφτάσει ποτέ τόσο κοντά στο να κυβερνήσει τη Γαλλία, με το κόμμα των Λεπέν – Μπαρντελά να εξασφαλίζει περίπου  το 33,5% των ψήφων, σύμφωνα με την Ipsos. Ενόψει της δεύτερης και τελικής κάλπης στις 7 Ιουλίου, το RN αναμένεται να κερδίσει 230 με 280 έδρες στην Εθνοσυνέλευση των 577 εδρών, από 88 που κατείχε, και να αναδειχθεί με άνεση η μεγαλύτερη ομάδα στο κοινοβούλιο.

Ένα ποσοστό στο ανώτερο άκρο αυτού του εύρους θα έφερνε το RN σε «απόσταση αναπνοής» από την απόλυτη πλειοψηφία των 289 βουλευτών.

Στις εκλογές αυτές καταγράφηκε η υψηλότερη συμμετοχή από τον πρώτο γύρο των εκλογών του 1997. Οι υποψήφιοι του Εθνικού Συναγερμού ήρθαν πρώτοι σε εκατοντάδες εκλογικές περιφέρειες σε ολόκληρη τη χώρα: στα παλιότερα «κάστρα» του στα βορειοανατολικά αλλά και στη νότια Γαλλία, καθώς και σε περιοχές με μικρή πολιτική προϊστορία, όπως η Βρετάνη. Στη δική της εκλογική περιφέρεια, στη λεκάνη των ορυχείων της βόρειας Γαλλίας, η Λεπέν εξελέγη απευθείας από τον πρώτο γύρο.

Η Λεπέν φαίνεται πως θα καρπωθεί τα οφέλη της δεκαετούς «εξυγίανσης» στο κόμμα της, φροντίζοντας το προφίλ των βουλευτών και πείθοντας τους ψηφοφόρους ότι δεν πρόκειται μόνο κόμμα διαμαρτυρίας αλλά εξουσίας.

Το RN, που αποτελεί μετεξέλιξη του Εθνικού Μετώπου που είχε συνιδρύσει ο πατέρας της και πρώην μέλος των ναζιστικών Waffen-ss, υπόσχεται να τερματίσει το αυτόματο δικαίωμα στη γαλλική υπηκοότητα για όσους γεννήθηκαν από αλλοδαπούς γονείς σε γαλλικό έδαφος. Στο αφήγημά του, αναμειγνύει δημοφιλείς υποσχέσεις για μείωση του ΦΠΑ στους λογαριασμούς ενέργειας από 20% σε 5,5%, μείωση της ηλικίας συνταξιοδότησης και για επαναφορά του φόρου πλούτου.

«Μετά από διαδοχικές κυβερνήσεις της Δεξιάς, της Αριστεράς και του Κέντρου, οι ψηφοφόροι, που απογοητεύονται διαρκώς από τους κυβερνήτες τους, φαίνονται τώρα έτοιμοι να ποντάρουν σε ένα μεγάλο κόμμα που δεν έχει κυβερνήσει ποτέ» σημειώνει ο Economist.

Η τετρακομματική αριστερή συμμαχία, Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NFP), είχε επίσης μια καλή βραδιά, καθώς ήρθε δεύτερη σε εθνικό επίπεδο με 28,1% των ψήφων, σύμφωνα με την Ipsos. Η συμμαχία, που αποτελείται από την Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν Λουκ Μελανσόν, τους Σοσιαλιστές, τους Πράσινους και τους Κομμουνιστές, προκρίνεται για τον δεύτερο γύρο σε πολλές εκλογικές περιφέρειες στις μεγάλες πόλεις και τα πολυπολιτισμικά προάστια, όπου η υποστήριξή της υπέρ ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους είναι δημοφιλής. Η Ipsos υπολογίζει ότι το NFP θα μπορούσε να κερδίσει 125-165 έδρες, καθιστώντας το το δεύτερο μεγαλύτερο κοινοβουλευτικό μπλοκ.

«Αντίθετα, η ψηφοφορία έφερε μια συντριπτική ταπείνωση για την κεντρώα συμμαχία του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, Ensemble. Πολλοί από τους ίδιους τους βουλευτές και τους στενότερους συμμάχους του, διαισθανόμενοι μια επικείμενη εξόντωση, έμειναν εμβρόντητοι από την απροσδόκητη απόφασή του στις 9 Ιουνίου να προκηρύξει πρόωρες εκλογές. Το σχέδιο αυτό απέτυχε, θεαματικά. Το Ensemble εξασφάλισε το θλιβερό 20,7% των εθνικών ψήφων» σχολιάζει ο Economist.

Το κόμμα του Μακρόν, αναμένεται τώρα να χάσει περισσότερες από τις μισές από τις 250 έδρες του- οι προβλέψεις της Ipsos δείχνουν ότι θα μπορούσε να διατηρήσει μόλις 70-100 έδρες. Ένας βουλευτής έκανε λόγο για «απόλυτη καταστροφή».

Αυτό που είναι σαφές από την ψηφοφορία του πρώτου γύρου είναι ότι το κεντρώο σχέδιο του Μακρόν και το πολιτικό κύρος του προέδρου θα υποστούν σοβαρό πλήγμα από αυτές τις εκλογές.

Ακόμα και οι υποψήφιοι του Μακρόν που έχουν περάσει στον δεύτερο γύρο, εξασφαλίζοντας το 12,5% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, θα βρεθούν σε σκληρές μονομαχίες, και σε ορισμένες περιπτώσεις «αναμετρήσεις για τρεις αντιπάλους» στις οποίες θα δεχθούν πιέσεις να παραιτηθούν προκειμένου να παρεμποδιστεί το RN. Σύμφωνα με τον Μάθιου Γκαγιάρντ, διευθυντή ερευνών της Ipsos, είναι πιθανό να καταγραφούν περίπου 285 – 315 «μάχες», πάνω από το ήμισυ του συνόλου.

Σε ορισμένες εκλογικές περιφέρειες αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι ψηφοφόροι του Μακρόν θα αναγκαστούν να ζητήσουν από τους κεντρώους ψηφοφόρους να υποστηρίξουν το NFP, μια συμμαχία που υπόσχεται να επαναφέρει τον φόρο πλούτου, να αυξήσει τον κατώτατο μισθό κατά 14%, να εισαγάγει φόρο στα υπερκέρδη, να αυξήσει τον φόρο κληρονομιάς και να καταργήσει τον ενιαίο φόρο στα εισοδήματα από επενδύσεις. Αξιωματούχος του κόμματος του Μακρόν λέει ότι το Ensemble θα αποφασίσει ανά εκλογική περιφέρεια, ανάλογα με τον κάθε υποψήφιο του NFP. Οι υποψήφιοι που θα προκριθούν έχουν προθεσμία μέχρι το βράδυ της 2ας Ιουλίου για να επιβεβαιώσουν ότι παραμένουν στην κούρσα.

Η μετατόπιση των ψήφων από το κέντρο προς τα άκρα αποτελεί ένα οδυνηρό παράδοξο για τον πρόεδρο. Σε ηλικία 39 ετών, ο Μακρόν είχε εκλεγεί για πρώτη φορά το 2017 με έναν αέρα φιλοευρωπαϊκής αισιοδοξίας, νέας ενέργειας και αίσθησης πολιτικής ανανέωσης. Το βράδυ των εκλογών εκείνης της χρονιάς, ορκίστηκε ότι θα «έκανε τα πάντα» για να διασφαλίσει ότι δεν θα υπήρχαν πλέον λόγοι για να ψηφίζει κανείς τα άκρα. Ωστόσο, παρά το κραταιό ρεκόρ στη δημιουργία θέσεων εργασίας και την επιχειρηματική πρόοδο στη Γαλλία, «ο μοναχικός κ. Μακρόν δεν κατάφερε ποτέ να πείσει τους ψηφοφόρους ότι είναι κοντά τους ή ότι τους καταλαβαίνει», παρατηρεί ο Economist.

Επιπλέον, η προηγούμενη η επιτυχία κεντρώου κινήματός του, το οποίο πήρε ταλαντούχους πολιτικούς από τη μετριοπαθή αριστερά και τη δεξιά, είχε ως αποτέλεσμα να αποδυναμώσει τις «λογικές εναλλακτικές λύσεις» που είχαν πολιτική κατεύθυνση προς το κέντρο. Στο εσωτερικό του συνασπισμού του NFP, οι Σοσιαλιστές και οι Πράσινοι έχουν πλέον συμμαχήσει με το ακροαριστερό κόμμα του κ. Μελανσόν. Ο πρόεδρος των κεντροδεξιών Ρεπουμπλικάνων, Ερίκ Σιοτί, διέσπασε το κόμμα για να συνενωθεί με το κόμμα της Λεπέν. Οι μετριοπαθείς εναπομείναντες Ρεπουμπλικανοί που απορρίπτουν τη συμμαχία του συγκέντρωσαν 10% και φαίνεται ότι θα περιοριστούν σε ένα μικρό κοινοβουλευτικό μόρφωμα.

Ωστόσο, αυτό που παραμένει ασαφές μετά από αυτά τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου είναι αν η Μαρίν Λεπέν θα εξασφαλίσει την πλειοψηφία στις 7 Ιουλίου. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι αυτό είναι εφικτό, αλλά όχι βέβαιο.

Ο Ζορντάν Μπαρντέλα, ο 28χρονος υποψήφιός της για την πρωθυπουργία και δημοφιλής φιγούρα του TikTok, επιμένει ότι δεν θα αναλάβει τη θέση αν δεν συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.

Χωρίς αυτήν, αν ο Εμάνουελ Μακρόν έδινε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Μπαρντελά, ο όποιος συνασπισμός θα κινδύνευε να καταπέσει μετά από μια πρόταση δυσπιστίας, στο πρώτο «εμπόδιο». Σε αυτό το σενάριο θα αναζητούνταν εκ νέου άλλο πρόσωπο για τον πρωθυπουργικό θώκο, ικανό να σχηματίσει «σταθερή κυβέρνηση», αλλά όλο αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια περίοδο που θα θύμιζε έντονα τη χρόνια αστάθεια της τέταρτης δημοκρατίας της χώρας, την περίοδο 1946-1958.

Αν η συμμαχία υπό την ηγεσία του RN καταφέρει να κερδίσει την πλειοψηφία, έστω προσελκύοντας και νέους αποστάτες, η χώρα θα οδεύσει προς μια μορφή δυσάρεστης «συγκατοίκησης» μεταξύ του προέδρου και της κυβέρνησης, όπου η κάθε πλευρά θα έχει εκ διαμέτρου αντίθετη άποψη σχεδόν για τα πάντα, από τη δημοσιονομική πολιτική μέχρι την Ευρώπη, την Ουκρανία και το ΝΑΤΟ.

Το σύνταγμα της πέμπτης δημοκρατίας, που επινοήθηκε από τον Σαρλ ντε Γκωλ το 1958 ακριβώς για να επιφέρει την πολυπόθητη σταθερότητα, θα μπορούσε να υποβληθεί σε πρωτοφανή πίεση.

Την περασμένη εβδομάδα, η Λεπέν αμφισβήτησε τη διάκριση των εξουσιών, υπονοώντας ότι ο συνταγματικός ρόλος του αρχηγού του κράτους ως «αρχιστράτηγου» των ενόπλων δυνάμεων ήταν μόνο τιμητικός.

Σε κάθε περίπτωση, οι αγορές ανησυχούν. Στις 28 Ιουνίου η διαφορά απόδοσης μεταξύ των δεκαετών κρατικών ομολόγων της Γαλλίας και της Γερμανίας κινήθηκε στο μεγαλύτερο επίπεδο από το 2012. Η Γαλλία φαίνεται να οδεύει με πλήρη ταχύτητα, σε κατάσταση οργής και ανησυχίας, προς το πολιτικό άγνωστο.

The Economist. Μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε από την Economia Media Α.Ε., έπειτα από ειδική άδεια. Το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο βρίσκεται στο www.economist.com