«Οι χρηματοπιστωτικές αγορές υποτίθεται ότι αποτυπώνουν τη σοφία του πλήθους, αλλά τη Δευτέρα το πλήθος έτρεξε ατάκτως προς όλες τις κατευθύνσεις χειρονομώντας και ουρλιάζοντας». Με αυτό το σχόλιο ο αναλυτής της Wall Street Journal James Mackintosh επιχείρησε να περιγράψει τον τρόμο που επικράτησε στα διεθνή χρηματιστήρια τη Δευτέρα, σε ένα sell off που θύμισε έντονα τη «Μαύρη Δευτέρα« του 1987.

Ο σπόρος της ανησυχίας είχε φυτευτεί την περασμένη Παρασκευή, από τα επικαιροποιημένα στοιχεία για την απασχόληση στις ΗΠΑ, που έδειχναν αύξηση της ανεργίας τον Ιούλιο, στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων τριών ετών (4.3%). Ο φόβος για έναν φαύλο κύκλο μείωσης της ζήτησης στη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη πέρασε στην άλλη πλευρά του Ειρηνικού τη Δευτέρα και η χρηματιστηριακή αγορά της Ιαπωνίας υποχώρησε περισσότερο από ό,τι είχε συμβεί σε οποιαδήποτε άλλη ιστορική συγκυρία τα τελευταία 37 χρόνια. Σχεδόν ταυτόχρονα, ο δείκτης VIX της τεκμαρτής μεταβλητότητας των αμερικανικών μετοχών, γνωστός και ως «δείκτης φόβου» κατέγραψε τη δεύτερη μεγαλύτερη άνοδο του από το 2020. Ο πανικός είχε χτυπήσει την πόρτα, και οι επενδυτές έσπευσαν να ξεφορτωθούν μαζικά περιουσιακά στοιχεία υψηλού ρίσκου.

Στη Wall Street, ο δείκτης Nasdaq Composite υποχώρησε στο άνοιγμα κατά 6,3% και ο S&P 500 κατά 4,1% (λίγο αργότερα περιόρισε τις απώλειές του). Το sell off, που μεσούσης της ημέρας έριξε ακόμα και την μετοχή της πανίσχυρης Nvidia κατά 15%, ξύπνησε μνήμες του κραχ του 1987 που επιδεινώθηκε από την αύξηση των επιτοκίων της Τράπεζας της Ιαπωνίας σε μία προσπάθεια να ενισχυθεί γιεν. Λίγο αργότερα, διέρρευσε η πληροφορία πως η Berkshire Hathaway του Γουόρεν Μπάφετ είχε (ξε)πουλήσει τις μισές μετοχές της Apple, γεγονός που επιβάρυνε το κλίμα και έστειλε ακόμα περισσότερους επενδυτές στην «ασφάλεια» των αμερικανικών και γερμανικών ομολόγων.

Στις ΗΠΑ το 10ετές ομόλογο υποχώρησε στο 3,77% από 4,2% και στην Ευρώπη το spread μεταξύ ιταλικών και γερμανικών 10ετών αυξήθηκε πάνω από οκτώ μονάδες βάσης στις 154, στο υψηλότερο επίπεδο από τα τέλη Ιουνίου.

Κρίσιμο ρόλο στην καθίζηση έπαιξε και το κλίμα εκκαθάρισης στα carry trades, μια πρακτική που ακολουθούν πολλοί επενδυτές όταν δανείζονται χρήματα από οικονομίες με χαμηλά επιτόκια, όπως η Ελβετία ή η Ιαπωνία, και χρηματοδοτούν με αυτά ρίσκα με υψηλότερες αποδόσεις σε άλλες αγορές.

Οι μετοχές των Magnificent Seven (Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft, NVIDIA, Tesla) που αποτελούν την ατμομηχανή των μετοχών που εξύψωσε φέτος τους δείκτες σε επίπεδα ρεκόρ, αναμένεται πως θα χάσει 650 δισ. δολάρια από την κεφαλαιοποίησή της.

Κορυφαίοι ευρωπαϊκοί δείκτες, μεταξύ των οποίων ο DAX στη Φρανκφούρτη, ο CAC 40 στο Παρίσι, ο FTSE 100 στο Λονδίνο και ο IBEX 35 στη Μαδρίτη υπέστησαν απώλειες από 1,4% έως 2,3%, αγγίζοντας χαμηλά πολλών μηνών στη διάρκεια της συνεδρίασης.

Ο κλάδος της ενέργειας σημείωσε χαμηλό εξαμήνου, με φόντο τις χαμηλότερες τιμές πετρελαίου ενώ οι τράπεζες βούλιαξαν σε χαμηλό τετραμήνου. Στον αντίποδα, η τεχνολογία και ο κλάδος χημικών ήταν από τους κλάδους που επλήγησαν λιγότερο, παρότι αμφότεροι κατέγραψαν απώλειες περί του 1%.

Traders διαβλέπουν πως υπάρχει 78% πιθανότητα η Ομοσπονδιακή Τράπεζα να μειώσει τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης τον Σεπτέμβριο, και 90% πιθανότητα για δεύτερη μείωση των επιτοκίων και από την ΕΚΤ. Μάλιστα η Goldman Sachs προβλέπει τώρα πως η Fed θα προχωρήσει σε μειώσεις των επιτοκίων και στις τρεις επόμενες συνεδριάσεις του 2024.

Όπως σχολιάζει, χαρακτηριστικά, στην ανάλυσή του το Reuters, oι επενδυτές ξύπνησαν απότομα από το όνειρο της «ομαλής προσγείωσης» και την προσδοκία ότι η Fed θα συγκρατούσε τον πληθωρισμό χωρίς να στρέψει την οικονομία σε τροχιά ύφεσης.