Κάποτε, στο μέλλον, θα αναζητείται η στιγμή όπου «όλα ξεκίνησαν». Όπου όλα έγιναν φανερά, πάντως. Κάποια από τις μέρες αυτές που περνάμε, είναι πολύ πιθανόν η στιγμή αυτή…

Σιγά-σιγά, το σύστημα κανόνων της παγκόσμιας οικονομικής τάξης όπως το είχαμε γνωρίσει – ας πούμε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με το νομισματικό σύστημα του Μπρέττον Γούντς όπως τροποποιήθηκε το 1971 με τις συμφωνίες του Σμισθόνιαν και εν συνεχεία συνέχισε να ισορροπεί από κρίση σε κρίση, συν με τις εμπορικές διευθετήσεις της GATT όπως μετεξελίχθηκαν στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου – διασπάται/τείνει να πολυδιασπαστεί.

Ακόμη και ο Economist έκρινε αναγκαίο να κάνει λόγο για «κατάρρευση»/breaking down. Παντού δημοσιεύματα, τη μια για τις διεκδικήσεις του Παγκόσμιου Νότου ή/και για την αποδολαριοποίηση, την άλλη για τις επιπτώσεις από το aμερικανικό IRA/Inflation Reduction Act που περίπου τίποτε δεν έχει να κάνει με περιορισμό του πληθωρισμού (αλλά τα πάντα με στήριξη της εγχώριας παραγωγής με επιδοτήσεις) ή το Ευρωπαϊκό CRMA/Critical Raw Materials Act (που παριστάνει μεν ότι πασχίζει να εξασφαλίσει τις εφοδιαστικές αλυσίδες στην ΕΕ με καίριες πρώτες ύλες, αλλά… δεν ασχολείται με το πώς θα χρηματοδοτηθεί το εγχείρημα). Όμως η τωρινή απόφαση των ΗΠΑ – με πρωτοβουλία της Κυβέρνησης Μπάϊντεν, όχι ακόμη Τραμπ – να επιβάλει αυξημένους δασμούς σε Κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα και μπαταρίες «που κατακλύζουν τις παγκόσμιες αγορές με τεχνητά φθηνές εξαγωγές» θέτει σοβαρή υποψηφιότητα να αποτελέσει ακριβώς αυτή την στιγμή «όπου όλα ξεκίνησαν».

Γιατί μπορεί το ζήτημα των κρατικών ενισχύσεων προς τα Κινεζικά EVs (και τις μπαταρίες, κομβικής σημασίας για την ανταγωνιστικότητά τους) να τρέχουν στην ΕΕ εδώ και μήνες στα πλαίσια διαδικασίας τύπου αντι-ντάμπινγκ, μπορεί και το θέμα να απασχόλησε σοβαρά την συνάντηση Σι-Μακρόν προ ημερών, ενώ νωρίτερα τέθηκε και σε Σινο-Αμερικανικά πλαίσια από την υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γιέλεν, πλην όμως η επιταχυνόμενη διείσδυση του BYD Han, του Νιο ΕΤ5, του μίνι της Hongguang ή του υψηλού μοντέλου Zeekr 001 οδήγησε σε επίσπευση των Αμερικανικών κινήσεων: ο έως και τετραπλασιασμός της επιβάρυνσης των EVs δείχνει πόσο αισθητή είχε γίνει η διαφορά τιμής με την οποία έφθαναν στην αγορά – προσοχή όμως! με ποιότητα που οι καταναλωτές/χρήστες έκριναν αντίστοιχη (ή και καλύτερη) απ’ ό,τι των Tesla ή Volkswagen EV. Όπως σημειώνουν οι γνώστες της αγοράς αυτοκινήτων, δεν είναι χωρίς νόημα η – συνεχιζόμενη – απόφαση της Toyota, της μεγαλύτερης αυτοκινητοβιομηχανίας παγκοσμίως, να παραμείνει αποφασιστικά στο περιθώριο της μάχης για τα EVs…

Πάντως, ενώ τα ηλεκτρινά αυτοκίνητα είναι στην κορυφή της προσοχής για τους νέους Αμερικανικούς δασμούς (που αφορούν εισαγωγές Κινεζικών προϊόντων ύψους 18 διs. ετησίως), σειρά και άλλων προϊόντων, από Κινεζικά προϊόντα χάλυβα ή αλουμινίου, ή πάλι ηλιακών πάνελ βρίσκονται στο στόχαστρο. Όμως λιγότερο έχει προσεχθεί η στόχευση με δασμούς των μπαταριών, οι οποίες αποτελούν την αιχμή τού δόρατος της ηλεκτροκίνησης στα αυτοκίνητα: παρόμοιες μπαταρίες σταθερά προτιμώνται από Αμερικανικές και Ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες για τα δικά του EVs.

Ζούμε λοιπόν, κλασσική σκηνή επανόδου σε αντανακλαστικά προστατευτισμού με την Αμερική σε πρωταγωνιστικό ρόλο – οι Ευρωπαίοι το σκέφτονται από καιρό, αλλά η διαδικασία μελέτης της αγοράς κ.ο.κ. ενόψει επιβολής δασμών «χαρίζει» στις Βρυξέλλες ένα πρόσθετο διάστημα ώστε να το σκεφτούν οι υπηρεσίες και οι πολιτικοί. Στις ΗΠΑ, πάντως, με την προεδρική προεκλογική περίοδο στην κορύφωσή της, η μαγική έκφραση κυριαρχεί: «να προστατευθούν Αμερικανικές θέσεις απασχόλησης». Και αυτά με Κυβέρνηση Δημοκρατικών, υπέρμαχη του ελεύθερου εμπορίου, προτού οριστικοποιηθεί στον ορίζοντα η παρουσία Τραμπ – με τα δοκιμασμένα του αντανακλαστικά προστατευτισμού.

Η προσδοκία που διατύπωσε η υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γιέλεν, ότι η Κίνα «θα αντιδράσει με ορθολογικό τρόπο» δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα δικαιωθεί: το Πεκίνο μέχρι στιγμής περιορίζεται στο «η Κίνα θα αναλάβει όλες τις αναγκαίες δράσεις προκειμένου να προστατεύσει τα νόμιμα συμφέροντά της».

Σε χρόνια από τώρα, θα λέμε «αυτή ήταν η στιγμή όπου όλα ξεκίνησαν». Και θα αναλύουμε εμβριθώς το κόστος από το ξήλωμα του διεθνούς εμπορίου.