Ο Νο1 κίνδυνος για τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ευρωζώνης είναι η «αξιοσημείωτη» ανάπτυξη ιδιωτικών funds και άλλων πηγών χρηματοδότησης έξω από το τραπεζικό σύστημα, προειδοποιεί ανώτερο στέλεχος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

«Υπάρχουν ξεκάθαρες ενδείξεις» που απαιτούν την προσοχή μας, δήλωσε στους Financial Times η Ελίζαμπεθ ΜακΚόουλ, μέλος του εποπτικού συμβουλίου της ΕΚΤ, προσθέτοντας πως στην αγορά των «μη τραπεζικών διαμεσολαβητών» η ορατότητα είναι άκρως περιορισμένη.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών Χοσέ Μανουέλ Κάμπα που δήλωσε στο Reuters ότι φοβάται πως μεγάλο μέρος του οικοσυστήματος θα μπορούσε να παραμείνει εκτός του «οπτικού πεδίου», αναγνωρίζοντας πως θα χρειαστούν περαιτέρω αναλύσεις με επόμενο, λογικό βήμα, την απαίτηση ορισμένων εκθέσεων από αυτούς τους εξω-τραπεζικούς παράγοντες.

«Η αίσθησή μου είναι ότι καθώς χαρτογραφούμε τον χώρο, θα δυσκολευτούμε να εντοπίσουμε τις πληροφορίες. Θα υπάρξουν μαύρες τρύπες επειδή σε αυτό το στάδιο δεν υπάρχουν κανονιστικές απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων», δήλωσε ο Κάμπα.

Η συγκέντρωση αξιόπιστων και ολοκληρωμένων δεδομένων είναι ζωτικής σημασίας για την τεκμηρίωση των νέων κανόνων που διέπουν τον εξω-τραπεζικό δανεισμό, σε μία περίοδο που οι ιδιώτες δανειστές είναι αυτοί που χρηματοδοτούν όλο και πιο συχνά τις εταιρείες που δυσκολεύονται να αντλήσουν χρήματα από τις κύριες τράπεζες.

Το τρίτο τρίμηνο του 2023, οι μη τραπεζικοί χρηματοπιστωτικοί διαμεσολαβητές (που συχνά αποκαλούνται και «σκιώδεις τράπεζες»), κατείχαν περιουσιακά στοιχεία αξίας 42,9 τρισεκατομμυρίων ευρώ, έναντι 38 τρισ. ευρώ που κατείχαν οι παραδοσιακοί δανειστές.

Η ανάπτυξη του σκιώδους κλάδου μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση ήταν «αξιοσημείωτη» και «πάντα μας προκαλεί ανησυχία», λέει από την πλευρά της η ΜακΚόουλ, κάνοντας λόγο για αδιαφανείς δεσμούς μέσω συμφωνιών επαναγοράς δανείων και πιστωτικών ροών, που εγείρουν προβληματισμό για ενδεχόμενους συστημικούς κινδύνους.

Η ΜακΚόουλ, η μόνη Αμερικανίδα στο εποπτικό συμβούλιο της ΕΚΤ, επισημαίνει ότι υπήρξαν προειδοποιητικά σημάδια για το μέγεθος και τη σφοδρότητα των κινδύνων, όπως η κατάρρευση του «οικογενειακού» γραφείου Archegos Capital Management πριν από τρία χρόνια, που είχε ως αποτέλεσμα ζημίες ύψους 10 δισ. δολαρίων για επενδυτικές τράπεζες όπως η Credit Suisse και η Nomura. Ενδεικτικό ήταν και το sell off στις αγορές χρεών του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο προκλήθηκε από απώλειες από πολύπλοκες στρατηγικές που συνδέονταν με παράγωγα σε συνταξιοδοτικά ταμεία.

Παρότι ο τραπεζικός τομέας της Ευρώπης έχει «αποδειχθεί αρκετά ανθεκτικός απέναντι σε ορισμένες πολύ σημαντικές προκλήσεις τα τελευταία χρόνια», η άνοδος των σκιωδών δανειστών θυμίζει στη ΜακΚόουλ την κατάρρευση του αμερικανικού hedge fund “Long-Term Capital Management” το 1998, όταν η ίδια ήταν επόπτρια τραπεζών στη Νέα Υόρκη. «Παίρνεις τα μαθήματά σου στη δουλειά», είπε. «Υποψιάζομαι ότι ο κίνδυνος εμφανίζεται και πάλι».

Οι ρυθμιστικές αρχές αναγνωρίζουν ότι μπορεί να χρειαστεί αρκετός χρόνος μέχρι να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις σχετικά με τον τρόπο εποπτείας των εξω-τραπεζικών δραστηριοτήτων, ενώ θα χρειαστεί παγκόσμια συναίνεση για την εφαρμογή κοινών κανόνων σε έναν τέτοιο διασυνοριακό κλάδο.

Το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (FSB) σχεδιάζει να παρουσιάσει, μέσα στη χρονιά, τα ευρήματα μιας τεράστιας άσκησης για τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τις «μη τραπεζικές» οντότητες και τους δεσμούς τους με τους δανειστές, ενώ η Τράπεζα της Αγγλίας προσπαθεί επίσης να οικοδομήσει τα θεμέλια για νέους κανόνες, με βάση τα ευρήματα από το πρώτο της τεστ αντοχής στον κλάδο.

Ο γενικός γραμματέας του FSB, Τζον Σίντλερ, δήλωνε τον Δεκέμβριο ότι οι ρυθμιστικές αρχές στοχεύουν να σκιαγραφήσουν προτάσεις χάραξης πολιτικής για την αντιμετώπιση της μόχλευσης από τις σκιώδεις τράπεζες. Ο ίδιος υποσχόταν πως στο τέλος του 2024 η κατάσταση θα είναι καλύτερη από την παρούσα.

Αλλά αυτό είναι κάτι που μένει να αποδειχθεί.