Τώρα που γιορτάστηκαν λοιπόν, τα Χριστούγεννα και κλείνει το 2023, τώρα μοιράστηκαν και τα δώρα εποχής για όσους τα ανταλλάσσουν στο ρεβεγιόν των Χριστουγέννων και όχι σ’ εκείνο της Πρωτοχρονιάς.

Η Ελλάδα, λοιπόν, δικαιώθηκε να λάβει ένα διπλό δώρο: την αναγνώριση του ECONOMIST ότι η οικονομία της είναι «οικονομία της χρονιάς», μια αναγνώριση που ήρθε για δεύτερη φορά φέτος μετά από πολλά χρόνια δυσπιστίας, συν την περίπου ταυτόχρονη χαλάρωση του δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ. Μέσα στο οποίο η Ελληνική οικονομία έζησε την πρόσθετη ασφυκτική πίεση των Μνημονίων «της» μέχρις ότου βγήκε απ’ αυτά (το 2018) αλλά και έζησε την γενικότερη άρση περιορισμών /ρήτρα διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας, αρχικά λόγω Covid και εν συνεχεία Ουκρανικού/ενεργειακού (2020-23).

Όπως πάντα λένε στα παιδιά όταν ανοίγουν τα δώρα τους, και στα δυο αυτά πακέτα χρειάζεται μια κάποια προσοχή στον χειρισμό, αν είναι να οδηγήσουν σε κάτι μονιμότερο ως βελτίωση.

Ο ECONOMIST έφερε την ελληνική οικονομία στην πρώτη θέση της κατάταξής του για την χρονιά που πέρασε – με εκείνη των ΗΠΑ στην 3 η θέση, του Ισραήλ στην 4 η ,της Ισπανίας και Πορτογαλίας στην 8 η , της Γαλλίας στην 19 η , της Γερμανίας στην 27 η , της Φινλανδίας στην 35 η – χρησιμοποιώντας έναν συνθετικό δείκτη. Ο οποίος δείκτης συνυπολόγισε πέντε επιμέρους εξελίξεις: τον ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ, την αύξηση της απασχόλησης, την μεταβολή των τιμών στο Χρηματιστήριο (εδώ το ΧΑΑ, αν και σε στενή βάση, είχε άπιαστες επιδόσεις), τον πληθωρισμό καθώς και το «εύρος» του πληθωρισμού δηλαδή την ποσοστιαία μείωση μέσα στην χρονιά (και εδώ, η μεταβολή ήταν από τις μεγαλύτερες, καθώς την προηγούμενη χρονιά ο πληθωρισμός είχε διαμορφωθεί σε πολύ υψηλά επίπεδα).

Δεν χρειάζεται καν να σημειώσει κανείς το πώς, σιγά-σιγά, οι προοπτικές π.χ. του ΑΕΠ για την χρονιά που μας έρχεται «μαζεύονται» σε σχέση με προηγούμενες ενθουσιώδεις προβλέψεις-στόχους για 3% για τα επόμενα χρόνια, με την Τράπεζα της Ελλάδος να μιλά πλέον για 2,5%, το ΙΟΒΕ για 2,4% (πάλι σαφώς πάνω από κάτω του 1,5% για την ΕΕ ή την Ευρωζώνη…) , τον ΟΟΣΑ ή το ΔΝΤ να συγκρατούν τις δικές τους προβλέψεις στο 2%. Αρκεί να σταθεί κανείς λίγο στο τι ακριβώς μετρά ο συνθετικός δείκτης του ECONOMIST: τόσο η μείωση του πληθωρισμού, όσο και η εκτίναξη του Χρηματιστηρίου (θα προσθέταμε: η συνολική επαναφορά των αξιών των στοιχείων ενεργητικού, π.χ. με την άνοδο στην αγορά ακινήτων που δημιουργεί ακόμη πιο ευρύ wealth effect, άρα στηρίζει την ροπή προς κατανάλωση), δεν είναι
εύλογο να αναμένεται ότι θα επαναληφθούν μέσα στο 2024. Άλλωστε, αν πάει κανείς στην μέτρηση του δείκτη οικονομικού κλίματος με την οποία – κατά την πλέον πρόσφατη Έρευνα Οικονομικής Συγκυρίας του ΙΟΒΕ – έκλεισε το 2023, βλέπουμε να παρατηρείται «μικρή υποχώρηση» συνολικά στον δείκτη κλίματος στην Ελλάδα ενώ «ήπια εξασθένιση» στην καταναλωτική εμπιστοσύνη, παράλληλα και με τις προσδοκίες στο λιανικό εμπόριο. Ας κρατηθεί δε η επισήμανση του ΙΟΒΕ ότι, και θετικά κινούμενο το οικονομικό κλίμα, «αντανακλά και μια σειρά από σημαντικές προκλήσεις και αβεβαιότητες».

Ας μείνουμε δε εδώ, δηλαδή χωρίς να πάμε παραπέρα στο τι καταγράφεται (όσο καταγράφεται π.χ. στις αναλύσεις του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ…) από πλευράς οικονομικών ανισοτήτων, ή πάλιν από πλευράς διαφοροποιημένου αντικτύπου του πληθωρισμού σε βασικά αγαθά (π.χ. είδη διατροφής) και υπηρεσίες (π.χ. ενοίκια), ανά τα διάφορα εισοδηματικά επίπεδα. Αυτά όμως δεν συνταιριάζουν με την εορταστική διάθεση της εποχής…

Πάμε όμως τώρα στο ξετύλιγμα των άλλων δώρων, εκείνων που προέκυψαν από τις αποφάσεις «στο νήμα του χρόνου» για την χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ, τώρα που (από 1/1/2024) θα επανερχόταν η πειθαρχία την οποία είχαμε «γλυτώσει» λόγω Covid και ενεργειακής κρίσης. Θυμηθείτε τα αλήστου μνήμης -Pass με τα οποία κύλισαν τα τελευταία χρονια…

Ήδη, το γεγονός ότι προκειμένου να προχωρήσει αυτή η χαλάρωση – με παραμονή, ωστόσο, σε ισχύ των βασικών συμφωνημένων ορίων για έλλειμμα και χρέος – χρειάστηκε να γίνει γνωστό ότι δεν ήρκεσαν οι τεχνικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και οι προσπάθειες της Ισπανικής Προεδρίας, αλλά χρειάστηκε συμφωνία παρασκηνίου Γερμανίας-Γαλλίας (και επιμελημένη διαρροή…), θα ήταν καλό να μας πονηρέψει. Απ΄ εκεί και πέρα, θετικό ασφαλώς είναι ότι δεν θα ζητείται κάθε χρόνο να μειώνεται το χρέος κατά 4-5% ώστε να κατευθυνθεί προς το (άπιαστο) 60% του ΑΕΠ, αλλά δεν θα μείνουμε και αυτόματα σε 1%, όπως αναφέρθηκε. Το εν λόγω 1% αποτελεί μίνιμουμ μείωσης . όμως η τελική πορεία μείωσης του χρέους θα συμφωνείται εκάστοτε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα πλαίσια 4ετών συμφώνων (και με την τήρηση «δημοσιονομικού αποθέματος» 1,5% του ΑΕΠ).

Εδώ, ειδικά για την Ελλάδα που γνώρισε δημοσιονομική υπεραπόδοση το 2022-23 (λόγω και πληθωρισμού) αλλά και ταχεία υποχώρηση του λόγου χρέους/ΑΕΠ (λόγω, εν μέρει φαινομένου «υπερσυμπιεσμένου ελατηρίου» όπως θάλεγε και ο Γιάννης Στουρνάρας παλαιότερων εποχών) θα διευκολυνθούν οι αμέσως επόμενες συζητήσεις του ΥΠΟΙΚ με Βρυξέλλες. Όμως μια προσδοκία του τύπου ότι «τα προβλήματά μας τελείωσαν» θα ήταν λάθος να ριζώσει. Στις προσδοκίες της κοινής γνώμης και στα αντανακλαστικά του πολιτικού συστήματος.

Όσο για τις άλλες δυο, πιο στοχευμένες για μας, βελτιώσεις – αφενός την συμφωνία για μη-συνυπολογισμό των εξοπλιστικών δαπανών (που βοηθάει εμάς, αλλά «πηγάζει» από τα προγράμματα εξοπλισμού των χωρών της ΕΕ μετά το σοκ του πολέμου στην Ουκρανία, με πρώτη την Γερμανική απόφαση για Zeitenwende επανεξοπλισμού) και αφετέρου την αποδοχή ότι το ναρκοθετημένο 2033 – τότε δηλαδή που θα έχει λήξει η περίοδος χάριτος η οποία δόθηκε το 2018 στην Ελλάδα για την μη-καταβολή τόκων του επίσημου χρέους της/των δανείων της «διάσωσης» – δεν θα πέσει ένα πακέτο δισεκατομμυρίων στο κεφάλι μας, εδώ χρειάζεται ακόμη μεγαλύτερη προσοχή.

Το πρώτο δεν – ΔΕΝ – σημαίνει ότι τα εξοπλιστικά κάπως μαγικά θα «σβήνουν» από το χρέος: απλώς δεν θα συνυπολογίζονται αυτόματα όταν είναι να βρεθεί μια χώρα σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Ενώ για το δεύτερο, δεν εισάγεται κάποιου είδους διαγραφή, αλλά προ-συμφωνία για κάποια χρονική/τεχνική διευθέτηση (ώστε να μην στραβώσουν» μαζί μας, στο τέλος της δεκαετίας, οι αγορές οι οποίες τώρα λόγω και investment grade μας χαμογελούν).

Προσοχή, λοιπόν, στο πώς ανοίγουμε τα Χριστουγεννιάτικα δώρα. Και στις οδηγίες χρήσης των παιχνιδιών που περιλαμβάνουν…