Μπορεί το λιανικό εμπόριο να είναι η πιο άμεση, κοντινή εμπειρία της οικονομικής ζωής/της καθημερινότητας. Όμως η διοργάνωση- από την ΕΣΕΕ/Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας του 2ήμερου Συνεδρίου Future of Retail, πολυθεματικού και με φιλοξενία σε πολλές από τις αίθουσες της Τεχνόπολης –  κεντρικό συνέδριο, πρότυπες εφαρμογές, έκθεση νέων πρωτοβουλιών – έκανε  συνειδητή επένδυση σε μια μακρινή ματιά.

Για παράδειγμα, σταθερά επανερχόταν η αναφορά στην μετάβαση στην εποχή του e-commerce, του ηλεκτρονικού/ψηφιακού εμπορίου^. όμως όχι υπό την έννοια της αναζήτησης καινοτομίας ή πειραματισμού, αλλά της αναγκαστικής μετάβασης καθώς το on-line «κουμπώνει» όλο και περισσότερο στο off-line, οι νέοι καταναλωτές κινούνται σαφώς στο ψηφιακό περιβάλλον, οπότε και νέα νοοτροπία μάρκετινγκ απαιτείται, αλλά και επενδύσεις μετάβασης αποτελούν ευθέως αναγκαιότητα (σε έναν κλάδου ο οποίος, σταθερά επανέρχεται το παράπονο, δεν έχει εύκολη πρόσβαση στην χρηματοδότηση).

Άλλο παράδειγμα από το συνέδριο: πολλά στοιχεία για την διασύνδεση εμπορίου-τουρισμού. Ένα 15% της ταξιδιωτικής δαπάνης αφορά αγορές στην Ελλάδα. Το 6% αφορά τρόφιμα, το 9% διάφορα είδη από σουβενίρ έως λοιπά καταναλωτικά. Θεωρείται, δε, ότι ένα 40% του τζίρου του Ελληνικού εμπορίου έχει πλέον διασύνδεση με τον τουρισμό. Εμφανής λοιπον η σημασία της προσέλκυσης τουριστών υψηλότερου εισοδηματικού επιπέδου/καταναλωτικών δυνατοτήτων. Σταδιακά, μάλιστα, το ενδιαφέρον των τουριστών επεκτείνεται και σε αγορές μετά-το-ταξίδι, πράγμα που δημιουργεί προοπτική να καταστεί έμπορος μικροεξαγωγέας.

Εν τω μεταξύ η έμφαση που δίνεται πλέον από τον τουρίστα, και μάλιστα από τις νεότερες γενιές, στην συνολική εμπειρία δημιουργεί ευκαιρίες, δημιουργεί όμως και κινδύνους με την μετακίνηση από την κατανάλωση προϊόντων στην ζήτηση υπηρεσιών/εμπειριών.

Και ένα τρίτο παράδειγμα από το συνέδριο: έμφαση στο πώς μπορεί/πώς πρέπει να διασυνδέεται ο κλάδος της μόδας όχι μόνο με την αναβάθμιση της εμπορικής δραστηριότητας, αλλά και με την έμφαση που αποδίδεται πλέον στην «πράσινη» μετάβαση. Από την παραδοχή ότι σημαντικό ποσοστό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αλλά και κατανάλωσης νερού και παραγωγής αποβλήτων, προέρχεται απ’ αυτήν την πηγή – άρα επείγει η προώθηση προσαρμογής – και μέχρι την «επανακάλυψη» της σχεδιαστικής ενσωμάτωσης της διάρκειας στα προϊόντα ή/και της δημιουργίας ζήτησης για επαναχρησιμοποίηση, παρουσιάστηκαν πτυχές που αληθινά ξάφνιαζαν – ευχάριστα.

Πάντως, δυο «εξωτερικές» εισηγήσεις στο Future of Retail παρουσίασαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον: εκείνη της (Βελγίδας) Christel Delberghe, Γενικής Διευθύντριας του EuroCommerce, δηλαδή του συνδικαλιστικού οργάνου των εμπορικών επιχειρήσεων στο οικοσύστημα των Βρυξελλών και εκείνη του Kevin Peng, Προέδρου της China Chain Store and Franchise Association, όπου τα μεγέθη ξεπερνούν την δική μας κατανόηση…

Η Christel Delberghe μίλησε (και μιλάει στα θεσμικά όργανα της ΕΕ…) εκ μέρους των 5 εκατομμυρίων επιχειρήσεων εμπορίου, οι οποίες εξασφαλίζουν 26 εκατομμύρια θέσεις εργασίας (10% του συνολικού εργατικού δυναμικού της ΕΕ). Κατά το 99% τους μικρομεσαίες επιχειρήσεις, «βρίσκονται κυριολεκτικά σε κάθε γωνιά της ηπείρου». Όπως εξήγησε,  ο κλάδος είναι σήμερα αντιμέτωπος με πρωτοφανή – για την μεταπολεμική περίοδο – προβλήματα και προκλήσεις: πληθωριστικό κύμα που μόνον σταδιακά υποχωρεί^. χαμηλός ρυθμός ανάπτυξης, αν και διαφοροποιημένος ανά χώρα^. διαδοχικά προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα^. πόλεμος «σε Ευρωπαϊκό έδαφος», που ήδη επηρεάζει την καταναλωτική διάθεση^. πιεστική ανάγκη εισαγωγής τεχνολογικών αλλαγών^. τέλος, μέσα στο 2024 σειρά από εκλογικές αναμετρήσεις, σε Ευρωπαϊκό , εθνικό και περιφερειακό επίπεδο «που πάντα δημιουργούν μια τάση για ρυθμιστικές παρεμβάσεις». Μπροστά σ’ αυτό το φόντο, ο κλάδος του εμπορίου γνωρίζει την πρόκληση του ότι το 90% της αύξησης του τζίρου προέρχεται πλέον από on-line πωλήσεις, και τούτο την στιγμή που υπάρχει δέσμευση για 90% μείωση των εκπομπών αερίου από την λειτουργία. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2030, θα απαιτηθούν ως εκ τούτου επενδύσεις της τάξεως των 600 δις ευρώ, ενώ παράλληλα 12 εκατομμύρια υπαλλήλων θα χρειαστούν αναβάθμιση δεξιοτήτων/up-skilling. 

Ίσως ακόμη πιο διαταρακτικά εκείνα που περιέγραφε o Kevin Peng (ο οποίος σημειωτέον βρέθηκε στην  Αθήνα από Κίνα σε… same-day trip). Αναφέρθηκε κι αυτός στην ταχύτατη επέκταση του e-commerce, ακόμη και πριν την εμπειρία του Covid, που οδήγησε να θεωρείται δεδομένη η ενιαία λειτουργία του on-line και του off-line εμπορίου. Τώρα, πλέον, το σημαντικό στοιχείο είναι η μετάβαση στο «quick e-commerce» αλλά και στο διασυνοριακό e-commerce (TEMU, TikTok), που δημιουργούν εντελώς διαφορετικές στρατηγικές και περιβάλλον marketing.

Άλλο μέτωπο εκείνο της ΑΙ/τεχνητής νοημοσύνης. Όπου, συγκρίνοντας Κίνα και ΗΠΑ, διαπιστώνει κανείς ότι στην Κίνα η έμφαση τίθεται στην βελτίωση της εμπειρίας του καταναλωτή/πελάτη, στις ΗΠΑ στην μείωση του κόστους/διεύρυνση των περιθωρίων.