Οι εκλογές του Ιουνίου άλλαξαν δραματικά τον πολιτικό χάρτη δημιουργώντας εντελώς νέα δεδομένα: ο Μητσοτάκης θριαμβευτής και πολιτικά κυρίαρχος, ο Τσίπρας σπίτι του, ο ΣΥΡΙΖΑ σε κρίση, ο Ανδρουλάκης με τη σφραγίδα του μικρομεσαίου ΠΑΣΟΚ, η άκρα δεξιά πολυδιασπασμένη, το ΚΚΕ πιο δυνατό και η Ζωή Κωνσταντοπούλου ξανά στο παιχνίδι. Με άλλα λόγια, ο Μητσοτάκης πανίσχυρος και η αντιπολίτευση χίλια κομμάτια.

Αυτά συνέβησαν τον Ιούνιο. Ακολούθησαν όμως ο Ιούλιος, ο Αύγουστος κι ήρθε κι ο Σεπτέμβρης. Μια περίοδος που θα περίμενε κανείς τη νεοεκλεγμένη κυβέρνηση να απολαμβάνει τον εκλογικό της θρίαμβο μέσα στη θετική ψυχολογία που δημιουργεί το καλοκαίρι, περιμένοντας την αναβάθμιση της ελληνικής oικονομίας στην επενδυτική βαθμίδα. Αντί αυτού, βιώσαμε ένα καλοκαιρινό δράμα που κατέληξε σε τραγωδία, με πρωτοφανείς καταστροφές, που ανέδειξαν με τον πιο δραματικό τρόπο τις παθογένειες του ελληνικού κράτους στις υποδομές, την πρόληψη, τον σχεδιασμό και την ετοιμότητα για την αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων. Μαζί με όλα αυτά αναδείχθηκε και η επιτακτική ανάγκη να υπάρξει σε αυτό το νέο πολιτικό τοπίο μια σοβαρή αντιπολίτευση.

Τα φώτα στρέφονται εκ των πραγμάτων στον ΣΥΡΙΖΑ του 17%, που ψάχνει τη νέα του ηγεσία και μαζί της και τη νέα του πολιτική ταυτότητα. Ας δούμε ποιοι είναι οι βασικοί παράγοντες που κρίνουν τις εξελίξεις στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης:

Πρώτον, η αποχώρηση του Αλέξη Τσίπρα και η αποχή του από τις διαδικασίες για την εκλογή της νέας ηγεσίας. Ο πρώην πρωθυπουργός παρέμεινε επιδεικτικά απών, δεν πήγε καν στο συνέδριο και αφήνει τα πράγματα να εξελιχθούν χωρίς αυτόν. Είναι προφανές ότι με μια παρέμβασή του θα μπορούσε να επηρεάσει το αποτέλεσμα, αλλά θα μπορούσε επίσης και να επηρεάσει την ενότητα του ΣΥΡΙΖΑ, είτε θετικά είτε αρνητικά. Το πιθανότερο είναι ότι κρατάει αυτό το χαρτί για αργότερα, μετά την εκλογή της νέας ηγεσίας.

Δεύτερον, το σκηνικό άλλαξε από την ώρα που έθεσε υποψηφιότητα ο Στέφανος Κασσελάκης, το «βότσαλο στη λίμνη» του ΣΥΡΙΖΑ. Χωρίς κομματική αναφορά, με υποστηρικτή στο ξεκίνημα μόνο τον Πολάκη, ο «με λένε Στέφανο…» εξόργισε πολλά ιστορικά στελέχη μόνο και μόνο με το θράσος του να διεκδικήσει την ηγεσία. Και δεν αποκλείεται να καταφέρει να κάνει την έκπληξη, προσελκύοντας ψηφοφόρους που δεν θα πήγαιναν να ψηφίσουν για τη διαδοχή του Τσίπρα αν δεν είχε μεσολαβήσει όλο αυτό το επικοινωνιακό μπαράζ του νέου υποψηφίου, κυρίως μέσω των social media. Τι εκφράζει ο Κασσελάκης μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ; Την ανάγκη για μια επανεκκίνηση με εντελώς νέους όρους, χωρίς καμία δέσμευση που έρχεται από τα παλιά, είτε σε επίπεδο στελεχών είτε σε επίπεδο θέσεων. Αυτό, δηλαδή, που κάποιοι πιστεύουν ότι θα ήθελε να είχε κάνει ο Τσίπρας μετά την ήττα του 2019, αλλά δεν το τόλμησε.

Τρίτον, η δυνατότητα του ΣΥΡΙΖΑ να ξαναγίνει κόμμα εξουσίας και να λειτουργήσει μέσα στα νέα πολιτικά δεδομένα είναι βασικός παράγων που θα κρίνει τις εσωκομματικές εξελίξεις. Η νέα ηγεσία πρέπει να είναι σε θέση να σταθεί απέναντι στον Μητσοτάκη, ο οποίος αποδείχτηκε «μοιραίος» για τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς από την εκλογή του και μετά ο ΣΥΡΙΖΑ μετράει μόνο βαριές ήττες. Αυτό που αποδείχθηκε τα προηγούμενα χρόνια είναι ότι «η κανονικότητα δεν είναι ευκαιρία για την Αριστερά», όπως εύστοχα είχε δηλώσει η Έφη Αχτσιόγλου. Διεκδικώντας σήμερα η ίδια την ηγεσία, μοιάζει να έχει αντιληφθεί ότι θα πρέπει κατά κάποιον τρόπο να συμφιλιώσει τον ΣΥΡΙΖΑ με την κανονικότητα. Χωρίς αυτό το βήμα, δύσκολα θα μπορέσει να σταθεί επί ίσοις όροις απέναντι στον Μητσοτάκη. Εκτός βέβαια και αν λύσει αυτό το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ η κυβέρνηση της ΝΔ, πράγμα που δεν αποκλείεται, αν κρίνει κανείς από αυτά που συνέβησαν το καλοκαίρι. Γιατί, προφανώς, δεν αποτελούν «κανονικότητα» ούτε αυτά που συνέβησαν στην Δαδιά, ούτε αυτά που συμβαίνουν στη Θεσσαλία, ούτε αυτά που ζήσαμε με τους Κροάτες χούλιγκαν.

Μπορεί, λοιπόν, ο ΣΥΡΙΖΑ αρχικά να ανακάμψει, και σε δεύτερη φάση να επανακάμψει μέσα από την εκλογή της νέας ηγεσίας του; Η απάντηση θα κριθεί αφενός από το τι θα πράξει ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ και αφετέρου από το πώς θα πορευτεί η κυβέρνηση. Το πρώτο μεγάλο στοίχημα της νέας ηγεσίας θα είναι η κατάθεση μιας σοβαρής πολιτικής πλατφόρμας που θα καθιστά τον ΣΥΡΙΖΑ εναλλακτική λύση διακυβέρνησης και που δεν θα αναβιώνει τον «κίνδυνο» της επιστροφής του, χάρη στον οποίο η ΝΔ πέτυχε τον εκλογικό θρίαμβο του 41%. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αλλάξει ριζικά, θα παραμείνει ο μεγάλος χορηγός του Μητσοτάκη.