Έτσι όπως πορεύεται η Ελλάδα της άνοιξης του 2024 προς την πολυεπίπεδη πρόκληση των Ευρωεκλογών και της Ευρώπης του «μετα-», και τούτο σε φόντο κατακόρυφης ανόδου της αναταραχής διεθνώς μετά και τη μεγάλη τρομοκρατική επίθεση στη Μόσχα, ο καθείς/η καθεμιά επιλέγει ποια θα είναι η πλέον καίρια αναμέτρηση. 

Θα είναι μήπως η δεξιά –και ακροδεξιά, άλλωστε– στροφή μιας Ευρώπης/ενός συστήματος πολιτικών αξιών που μας είχε μάθει να ισορροπεί στο κέντρο, άντε στο ζεύγμα Κεντροδεξιά/Κεντροαριστερά; Θα είναι η ανάδυση των ταυτοτικών ζητημάτων, που βρίσκουν μια «εύκολη» έκφρασή τους στο μεταναστευτικό, αλλά –όπως το είδαμε με αφορμή το θέμα του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών– μπορούν να πηγαίνουν και πολύ πιο βαθιά; Θα είναι μήπως οι περιφερειακές αναταράξεις – αναμείνατε τις εκλογές σε Βόρεια Μακεδονία, άμα μάλιστα κερδίσει το εθνικιστικό/απορριπτικό VMRO-DPMNE και «ξανανοίξει» η υπόθεση της Συμφωνίας των Πρεσπών; (Ενώ η Ελλάδα θα αναμετράται με την υπόθεση Μπελέρη/Αλβανίας, με τον πειρασμό άσκησης βέτο και μάλιστα μετά τη σκέψη ένταξης Μπελέρη σε Ευρωψηφοδέλτιο;) Θα είναι διάψευση της αντίληψης περί ήρεμων νερών με την Τουρκία, όπου πολλά είχαν επενδυθεί, από τη στιγμή που ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δράττεται της πρώτης ευκαιρίας για να φανταστεί ένα 1974 όπου τα πράγματα… θα ήταν απλούστερα, αν είχε καταληφθεί τότε ολόκληρη η Κύπρος; Ή θα είναι τα παγκόσμια απόνερα από το σοκ της τρομοκρατικής επίθεσης στη Μόσχα, με τα αντιμαχόμενα σενάρια και τις προβολές;

Για να πάμε σε χαμηλότερα επίπεδα πολιτικής, εκεί στην οικονομία, όπου βέβαια κρίνεται κατά πολύ η κοινωνική συνοχή και πάντως η εμπιστοσύνη: πώς θα κριθούν π.χ. οι επιδόσεις στο μέτωπο της ακρίβειας; Όπου ο Πρωθυπουργός (και ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, άλλωστε) δεν διστάζουν να κάνουν λόγο για «πληθωρισμό απληστίας», και για «ολιγοπωλιακή πραγματικότητα», ενώ το θέμα τίθεται και ενώπιον της Προέδρου της Δημοκρατίας πλην το αρμόδιο (;) υπουργείο περισσότερο επικεντρώνεται επικοινωνιακά στην αμφίβολη αποτελεσματικότητα μέτρων; (Όταν η κάθε νοικοκυρά γνωρίζει την κατάσταση!) Ενώ η Αντιπολίτευση αναλίσκεται σε συνολική/γενική κριτική, με προτάσεις φορολογικού περιεχομένου και ελέγχου των τιμών, που παραπέμπουν σε παλιότερες εποχές – ανεξαρτήτως της μονότονης αντιδικίας περί κοστολογημένου ή μη χαρακτήρα τους; Κατά τα άλλα, δε, καλούμαστε να θαυμάσουμε την ελληνική πορεία με Economist, ή να ανησυχήσουμε με Moody’s για τη μακρο-ισορροπία…

Κοινός παρονομαστής αυτών των ερωτηματικών που διαμορφώνουν το αύριο –πάντως το ελληνικό αύριο, ειδικότερα– είναι η διεκδίκηση της εμπιστοσύνης. Η οποία εμπιστοσύνη αποδεικνύεται πολύ ανηφορική υπόθεση.

Αυτό φάνηκε –δυσάρεστα– σε δύο πολύ πιο εσωτερικά/«δικά μας» μέτωπα. Η τραγική και φρικιαστική συνάμα υπόθεση των Τεμπών δεν λέει, με τίποτε, να φύγει από τη μέση: η εικόνα μιας Εξεταστικής που δεν εξέτασε, η απόσειση ευθυνών μπροστά στη φρίκη, η εικόνα μιας Δικαιοσύνης που τα αντανακλαστικά της μόνον εμάς (στην Ελλάδα του 2024) δεν σοκάρουν , η ρηχότητα στη συζήτηση στη Βουλή με απουσία του Πρωθυπουργού, και πάντως του Κώστα Αχ. Καραμανλή (σε λογική keep out of the picture λογική, που ανετράπη βέβαια με την πρόταση δυσπιστίας!) – όλα αυτά δύσκολα σβήνουν. Η ταραχή από πρωτοσέλιδο του Βήματος «χειρισμών» του ηχητικού υλικού από την τραγωδία των Τεμπών το κατέδειξε αυτό. Η ψήφος δυσπιστίας/εμπιστοσύνης στη Βουλή τακτικά μόνον εκτονώνει…

Αντίστοιχα, η ασύλληπτης ελαφρότητας διάθεση των e-mails ψηφοφόρων προκειμένου να μοιράσει προεκλογικό υλικό μια (επίδοξη υποψήφια) Ευρωβουλευτής, καταλήγει να χτίζει δυσπιστία απέναντι σε μια σημαντική θεσμική καινοτομία όπως η επιστολική ψήφος – η οποία είχε άλλωστε ήδη υπονομευθεί με άγαρμπες κινήσεις της υπουργού Εσωτερικών στο ίδιο το ξεκίνημά της. Το γεγονός ότι το κόμμα της Αξιωματικής (ακόμη) Αντιπολίτευσης κάλεσε σε… μετάκληση ξένων παρατηρητών για τις (όποιες) επόμενες εκλογές δείχνει τη βύθιση από πλευράς εμπιστοσύνης.

Και στην πρώτη, και στη δεύτερη περίπτωση, δε, μια ευρωπαϊκή διάσταση τείνει να λειτουργήσει επιβαρυντικά. Η τάση υποτίμησης ή/και «μαλώματος» τη μια φορά κατά της πλειοψηφίας του Ευρωκοινοβουλίου, που είδε προβλήματα με το κράτος δικαίου στην Ελλάδα, τη δεύτερη κατά της Ευρωπαίας εισαγγελέως για τις επικριτικές παρατηρήσεις της ως προς το ακαταδίωκτο των πολιτικών στην Ελλάδα, και μάλιστα με σχηματισμούς της Δικαιοσύνης να συμπαρατάσσονται λίγο πολύ με την πολιτική επιθετικότητα Αδώνιδος Γεωργιάδη – αυτή ακριβώς η τάση είναι που υπόσχεται να βαρύνει τα πράγματα. Πέραν των εσκαμμένων.

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δει κανείς την πολλαπλά διεισδυτική συζήτηση με τον Μαρκ Μαζάουερ σ’ αυτό το τεύχος. Αν κάτι είχε φθάσει να ανησυχεί τα χρόνια της οικονομικής κρίσης από μιαν Ελλάδα που την είχε ζήσει να ολισθαίνει σε σημείο, κάποιες στιγμές, να γεννά στους «έξω» προβληματισμούς για την ευστάθειά της, ήταν γι’ αυτόν η «ανησυχία για τις επιπτώσεις στους θεσμούς». Για να συμπληρώσει κάτι που είναι αυτονόητο μεν, πλην συχνά παραβλέπεται. Ότι «χρειάζεται πολύς χρόνος για να θεμελιωθούν [οι θεσμοί], αλλά καταρρέουν πολύ εύκολα».