«Όσο κι αν προσπαθώ να φανταστώ τον Παράδεισο σαν ένα τόπο που φτερωτές ψυχές τραγουδούν…είναι αδύνατο να παραδεχτώ μιά τέτοια εικόνα…αντίθετα στο μυαλό μου έρχεται το όραμα ενός απέραντου σπουδαστηρίου…»
Αντρέ Μωρουά, Η τέχνη να ζεις ευτυχισμένος

Πολλά βιβλία και μελέτες (με κορυφαία την πραγματεία του Θεοφάνη Τάση, Φιλοσοφία της ανθρώπινης αναβάθμισης, Αρμός 2022) φέρνουν στο προσκήνιο το ζήτημα της βελτίωσης(;) της ζωής των ανθρώπων, μέσω της επιμήκυνσής της. Δεν έχω τις γνώσεις για να ελέγξω τις δυνατότητες και τις πιθανότητες επίτευξης αυτού του εγχειρήματος, που προφανώς έχει ως τελικό σκοπό την Αθανασία, αλλά ως σκεπτόμενος άνθρωπος, αποφάσισα να θέσω ορισμένα ερωτήματα.

1. Γιατί άραγε να θέλουμε να ζήσουμε 200 χρόνια ή να γίνουμε αθάνατοι; Σε τί θα χρησιμεύσουμε στο Σύμπαν, στη Φύση ή στην Ιστορία;

2. Τί θα συμβεί αν δεν θέλουν ΟΛΟΙ οι άνθρωποι να γίνουν αθάνατοι; Πώς θα συμβιώνουμε στην κοινωνία και ποια θα είναι η έννοια της αλληλεγγύης;

3. Η βιολογική μας κατασκευή σχετίζεται πάντα με συναισθηματικές, κοινωνικές και αξιακές πτυχές του κοινού βίου. Με ποια βιοηθικά εργαλεία θα χειριστούμε το γεγονός ότι αθάνατοι και θνητοί ζούνε μαζί;

4. Τί θα επιτρέπεται και τι θα απαγορεύεται στο επίπεδο της  συμμετοχής στα κοινά, της νομοθεσίας, της θρησκείας και ποιός θα είναι ο εγγυητής της ευημερίας και της ειρήνης ΟΛΩΝ;

5. Η υπέρβαση (και ταύτιση;) της φύσης του ανθρώπου μέσω τεχνομηχανών μήπως σβήνει μνήμες κι αναμνήσεις και ρομποτοποιεί μια προσομοίωση ζωής;

6. Η τελειοποίηση του σώματος με ποιο τρόπο θα συνοδεύεται από ανύψωση του επιπέδου συνείδησης και ψυχικής λειτουργίας;

7. Οι αθάνατοι παραβάτες κι εγκληματίες πως θα τιμωρούνται ή θα εφαρμοστεί σε αυτούς κάποια μορφή ευγονικής;

8. Ποιος θα είναι ο ρόλος της τύχης, της ατυχίας, της διακιδύνευσης, της παθητικής ανίας;

9. Η τυραννία της ομογενοποίησης θα βλάπτει τη Δημοκρατία;

10. Η αθανασία θα αφορά ΟΛΟΥΣ τους ανθρώπους (υγιείς και μη) ή και τα άλλα πλάσματα του πλανήτη;

Αν δεχτούμε τις απόψεις του Μίλαν Κούντερα ότι «η ανθρώπινη ζωή είναι καθαυτή μία ήττα…που πρέπει να κατανοήσουμε» (Ο πέπλος) ή  ότι «απέναντι στην Αθανασία οι άνθρωποι δεν είναι ίσοι»(Αθανασία), τότε ίσως  πρέπει να σταθούμε πιο αναστοχαστικά σε ορισμένες παραμέτρους των αναμενόμενων θαυμάτων των Υπερανθρώπων

Η θνητότητα αποτελούσε μέχρι σήμερα τον κοινό παρονομαστή ΟΛΩΝ των ανθρώπων, την κοινή Μοίρα, ενώ ο φόβος του θανάτου έθετε τα όρια της ηθικής.

Η σύγχρονη υπερτεχνολογία ,ως νεοτοτεμισμός, αφαιρεί από την ανθρώπινη ύπαρξη την έννοια και την αίσθηση «του μέτρου», αλγοριθμοποιεί τα αισθήματα και δημιουργεί μία ουτοπία τελείωσης (κι όχι τελειότητας) της Ανθρωπότητας, στην εικονική βάση μιας Θεομίμησης. Αυτό ακριβώς είναι το ζητούμενο μας;

ΥΓ.«Είμαστε τα μόνα όντα σ’αυτόν τον Πλάνήτη με επίγνωση της θνητότητάς μας…» (Β. Μαστρογιάννης,Με φρόνηση)

ΥΓ2. «Δεν υπόκειται ο κάθε άνθρωπος στην κοινή ανθρώπινη μοίρα;» (Κ. Καβανόζης,Μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας)

*Ο Γιάννης Πανούσης είναι καθηγητής Εγκληματολογίας στο Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.